Het winterkoninkje en de beer
Jonge winterkoninkjes in hun nest
Het winterkoninkje en de beer is een sprookje dat werd genoteerd door de gebroeders Grimm voor Kinder- und Hausmärchen met volgnummer KHM102. De oorspronkelijke naam is Der Zaunkönig und der Bär.
Het verhaal
Een wolf en een beer zijn in het bos en ze horen een lied van een vogel. De wolf vertelt dat het de koning van de vogels is, maar het is een winterkoninkje. De wolf zegt dat ze het paleis pas kunnen zien als de koningin komt en ze heeft voedsel in haar snavel. De koning heeft ook voedsel en ze gaan naar hun jongen. De beer komt later terug en wil het koninklijk paleis zien en het valt hem tegen, hij vindt het schooierkinderen. De jonge winterkoninkjes worden boos en de beer en de wolf worden bang. De jongen vertellen alles aan vader winterkoning en deze vliegt naar het hol van de oude brombeer, zijn jongen willen niet meer eten. De oorlog wordt verklaard en de beer roept alle viervoeters op: de os, de ezel, het rund, het hert, de ree en alle andere dieren. De vogels roepen de horzels, muggen, bijen en andere vliegende dieren op en de mug gaat als verkenner naar de vijand.
De beer roept de vos bij zich en benoemt hem tot generaal. Ze spreken een teken af: als de vos zijn rode staart omhoogsteekt, gaat het goed. Als hij hem laat hangen, moet het leger zo hard mogelijk terugrennen. De mug vertelt dit en als de slag begint, worden de horzels naar de staart van de vos gestuurd. Ze prikken hem en zijn poot schiet naar boven, maar hij houdt zijn staart omhoog. Bij de tweede steek laat hij zijn staart even zakken en bij de derde steekt hij zijn staart tussen zijn poten. De dieren rennen naar hun hol terug en de koning en koningin vliegen naar huis. De beer moet van de jongen zijn excuses nog aanbieden en de winterkoning vliegt naar het hol van de brombeer en deze gaat doodsbang mee. Hij biedt zijn excuses aan en de jongen eten en drinken en maken plezier.
Achtergronden
- Het sprookje komt uit Zwerhn in Nederhessen.
- De kleine overwint de grote, een variant op vele verhalen waarin een kleintje het wint van reuzen. Zie ook De hond en de mus (KHM58).
- Er is ook het sprookje Het winterkoninkje (KHM171).
Bronnen, noten en/of referenties
|
Sprookjes van de gebroeders Grimm
Assepoester · Berenpels · Bontepels · Broertje en zusje · Bruidskeuze · De anjer · De arme en de rijke · De arme jongen in het graf · De arme molenaarsknecht en het katje · De bijenkoningin · De boden van de dood · De boer en de duivel · De Bremer stadsmuzikanten · De broodkruimels op de tafel · De bruiloft van vrouw Vos · De dood als peet · De dood van het hennetje · De dorsvlegel uit de hemel · De drie broers · De drie gelukskinderen · De drie handwerksgezellen · De drie heelmeesters · De drie luiaards · De drie mannetjes in het bos · De drie slangenbladeren · De drie spinsters · De drie talen · De drie veren · De drie vogeltjes · De drie zwarte prinsessen · De duivel en zijn grootmoeder · De duivel met de drie gouden haren · De duur van het leven · De ganzenhoedster · De ganzenhoedster aan de bron · De gauwdief en zijn meester · De geest in de fles · De geschenken van het kleine volkje · De gestolen duit · De glazen doodskist · De goede ruil · De gouden gans · De gouden sleutel · De gouden vogel · De goudkinderen · De Grafheuvel · De groente-ezel · De haas en de egel · De hanenbalk · De hazelaar · De heldere zon brengt het aan het licht · De hemelse bruiloft · De hoefnagel · De hond en de mus · De huishouding · De ijzeren kachel · De jonge reus · De jood in de doornstruik · De kabouters · De kikkerkoning · De kleermaker in de hemel · De koning van de gouden berg · De koningszoon die nergens bang voor was · De korenaar · De kristallen bol · De laarzen van buffelleer · De luie spinster · De maan · De meesterdief · De mus en zijn vier kinderen · De ondankbare zoon · De oude bedelares · De oude grootvader en zijn kleinzoon · De oude Hildebrand · De oude Rinkrank · De oude Sultan · De oude vrouw in het bos · De peetoom · De raaf · De raap · De ransel, het hoedje en het hoorntje · De rattenvanger van Hamelen · De reus en de kleermaker · De roerdomp en de hop · De roetzwarte broer van de duivel · De roversbruidegom · De schol · De schrandere knecht · De sterrendaalders · De stukgedanste schoentjes · De trommelslager · De trouwe Johannes · De twaalf broeders · De twaalf jagers · De twaalf luie knechten · De twee gebroeders · De twee koningskinderen · De twee reisgezellen · De uil · De verstandige boerendochter · De verstandige lieden · De vier kunstvaardige broers · De volleerde jager · De vos en de ganzen · De vos en de kat · De vos en de moeder van zijn petekind · De vos en het paard · De ware bruid · De waternimf · De waternimf in de vijver · De witte slang · De witte en de zwarte bruid · De wolf en de mens · De wolf en de vos · De wolf en de zeven geitjes · De wonderlijke speelman · De zes dienaren · De zes zwanen · De zeven Zwaben · De zeven raven · De zingende springende leeuwerik · De zoete pap · Dokter Weetal · Doornroosje · Duimendik · Duimpje de wereld in · Eenoogje, tweeoogje en drieoogje · Eva's ongelijke kinderen · Frieder en Katherliesje · Gelukkige Hans · Hans en Grietje · Hans viert bruiloft · Hans-mijn-egel · Hazekebruid · Het aardmanneke · Het blauwe licht · Het boerke · Het boerke in de hemel · Het boshuis · Het dappere snijdertje · Het doodshemdje · Het eigenzinnige kind · Het ezeltje · Het gedierte van de Heer en de Duivel · Het gespuis · Het herdersjongetje · Het huishouden van kat en muis · Het kind van Maria · Het lammetje en het visje · Het leugensprookje uit Ditmar · Het mannetje dat jong gegloeid werd · Het meisje zonder handen · Het meiske van Brakel · Het mooie Katrinelletje en Pief Paf Poltrie · Het raadsel · Het snuggere snijdertje · Het sprookje van Luilekkerland · Het water des levens · Het winterkoninkje · Het winterkoninkje en de beer · Het zingende botje · IJzeren Hans · Jonkvrouw Maleen · Jorinde en Joringel · Klitten · Klosje, schietspoel en naald · Knappe Elsje · Knoest en zijn drie zonen · Koning Lijsterbaard · Lief en leed samen delen · Luie Hein · Luisje en Vlootje · Magere Liesje · Meester Priem · Meneer Korbes · Met z'n zessen de hele wereld rond · Op reis gaan · Raadselsprookje · Raponsje · Repelsteeltje · Roodkapje · Simeliberg · Slangensprookje · Slimme Grietje · Slimme Hans · Sneeuwwitje · Sneeuwwitje en Rozerood · Speelhans · Sprookje van iemand die erop uittrok om te leren griezelen · Sterke Hans · Strohalm, kooltje vuur en boontje · Tafeltje dek je, ezeltje strek je en knuppel uit de zak · Trouwe Ferdinand en Ontrouwe Ferdinand · Van de visser en zijn vrouw · Van de wachtelboom · Van het muisje, het vogeltje en de braadworst · Vleerkens vogel · Vogel Grijp · Vondevogel · Vrijer Roland · Vrolijke Frans · Vrouw Holle · Vrouw Trui
