De raap




De raap is een sprookje uit Kinder- und Hausmärchen, de verzameling van de gebroeders Grimm, met als nummer KHM146. De oorspronkelijke naam is Die Rübe.



Het verhaal


Leeswaarschuwing: Onderstaande tekst bevat details over de inhoud en/of de afloop van het verhaal.

Een rijke en arme broer zijn beiden soldaat. De arme broer wil een eind aan de ellende en wordt boer, hij zaait rapen. Eén raap wordt enorm groot, het is de koning der rapen. De raap vult een hele kar en deze moet door twee ossen getrokken worden. De boer weet niet of dit nu zijn geluk of ongeluk is en twijfelt of hij de raap moet verkopen of zelf moet opeten. Hij besluit de raap naar de koning te brengen en deze vraagt zich af of de boer een gelukskind is. De broer vertelt over de manier waarop hij de bijzondere raap heeft gekregen, hij had geen eten en besloot het land te bewerken. Hij vertelt ook over zijn rijke broer met zijn vele bezittingen. De koning krijgt medelijden en belooft de arme boer te verlossen uit de armoede. De arme broer wordt zelfs veel rijker dan zijn rijke broer met de geschenken van de koning. De rijke broer wil het slimmer aanpakken en neemt goud en paarden mee naar de koning. Hij verwacht een fortuin te krijgen, omdat goud en paarden meer waard zijn dan één raap. De broer krijgt inderdaad het zeldzaamste wat de koning bezit, hij krijgt de grote raap. De rijke broer neemt de raap van zijn arme broer mee naar huis en wordt erg kwaad. Hij besluit zijn broer te vermoorden en huurt moordenaars in.


De rijke broer vertelt over een verborgen schat en wil deze opgraven. De arme broer gaat met zijn rijke broer mee en wordt door de moordenaars vastgebonden. Net voordat de arme broer wordt opgehangen aan de boom, horen de moordenaars hoefgetrappel. De moordenaars stoppen de arme boer in een zak en takelen hem naar boven en gaan er snel vandoor. De boer kan zijn hoofd uit de zak krijgen en ziet een student te paard. Hij roept de student en vertelt dat hij veel heeft geleerd vanuit de boomkruin. Hij zit in de zak der wijsheid en wordt daarin wijzer dan de andere mensen. Hij kent de sterren en tekens van de dierenriem, hij kent de windrichtingen en het zand in de zee. Hij kan zieken genezen en kent de kracht van de kruiden, vogels en stenen. De student wil graag in de zak, maar de boer zegt dat hij nog een uur moet wachten. De student wil graag in de bijzondere zak en haalt de boer naar beneden. De boer stopt de jongen ondersteboven in de zak en bindt hem dicht. Hij hijst de wijsheidsstudent in de boom en zegt dat hij rustig moet blijven zitten, totdat hij wijzer wordt. De boer springt op het paard van de student en rijdt weg. Na een uur stuurt de boer iemand om de student te bevrijden uit de boom.



Achtergronden bij het verhaal



  • Het sprookje is naar een middeleeuws Latijns gedicht, Raparius.

  • Waarschijnlijk gaat het om een volkssage uit de Elzas.

  • Het sprookje is verwant met Het boerke (KHM61), vergelijk ook De goede ruil (KHM7).

  • De jongste broer verdient de beloning, zie ook Het zingende botje (KHM28), De ransel, het hoedje en het hoorntje (KHM54), De gouden vogel (KHM57), De bijenkoningin (KHM62), De drie veren (KHM63), De gouden gans (KHM64), Het water des levens (KHM97), De arme molenaarsknecht en het katje (KHM106), Vogel Grijp (KHM165), en het vervallen sprookje KHM64a (Die weiße Taube).

  • Er zijn veel sprookjes over twee broers, zie bijvoorbeeld twee gebroeders (KHM60).

  • De kracht van vogels of vogelvoorspelling, zie ook mantike.

  • Kennis van sterren en de dierenriem, zie astronomie en astrologie.

  • Vanuit de boom krijgt men veel kennis, dit lijkt te verwijzen naar een cultusplaats, zie ook boomheiligdom.

  • Een soldaat neemt het eigen lot in handen en dit loopt uiteindelijk goed af. Zie ook Met z'n zessen de hele wereld rond (KHM71), Vrolijke Frans (KHM81), De roetzwarte broer van de duivel (KHM100), Berenpels (KHM101), Het blauwe licht (KHM116), De stukgedanste schoentjes (KHM133), De laars van buffelleer (KHM199), De veelgelovende koningsdochter en De avonturen van een soldaat.

  • De zak is een grappige variant op een wenszak, zie ook Tafeltje dek je, ezeltje strek je en knuppel uit de zak (KHM36). Geschenken van toverwezens kunnen waardeloos lijken, maar blijken soms waardevol te zijn. Zie ook De roetzwarte broer van de duivel (KHM100), De zoete pap (KHM103), De geschenken van het kleine volkje (KHM182) en De toverfles. Het omgekeerde kan ook voorkomen, zoals in De duivel en zijn grootmoeder (KHM125). Deze motieven komen veelvuldig voor in Ierse en Bretonse sprookjes.

  • De arme broer zaait rapen, en raap kan verwijzen naar een (knol)raap. Ook een leerling wordt "raap" genoemd. Op symbolische manier krijgt de soldaat, die zijn wapens neerlegt en het land gaat bewerken, volgelingen. De koning van de rapen wordt door de arme broer naar de koning gebracht.

  • De student te paard is even goedgelovig als de leerling uit Faust.

  • Een enorme raap (die tot in de hemel reikt) komt ook voor in leugensprookjes, bijvoorbeeld De dorsvlegel uit de hemel (KHM112), zie ook leugenliteratuur.

  • Vergelijk Het boerke, Jan en zijn vrouw en Van een boer en drie studenten.



Bronnen


  • Grimm, volledige uitgave (vertaald door Ria van Hengel)



Sprookjes van de gebroeders Grimm



Assepoester · Berenpels · Bontepels · Broertje en zusje · Bruidskeuze · De anjer · De arme en de rijke · De arme jongen in het graf · De arme molenaarsknecht en het katje · De bijenkoningin · De boden van de dood · De boer en de duivel · De Bremer stadsmuzikanten · De broodkruimels op de tafel · De bruiloft van vrouw Vos · De dood als peet · De dood van het hennetje · De dorsvlegel uit de hemel · De drie broers · De drie gelukskinderen · De drie handwerksgezellen · De drie heelmeesters · De drie luiaards · De drie mannetjes in het bos · De drie slangenbladeren · De drie spinsters · De drie talen · De drie veren · De drie vogeltjes · De drie zwarte prinsessen · De duivel en zijn grootmoeder · De duivel met de drie gouden haren · De duur van het leven · De ganzenhoedster · De ganzenhoedster aan de bron · De gauwdief en zijn meester · De geest in de fles · De geschenken van het kleine volkje · De gestolen duit · De glazen doodskist · De goede ruil · De gouden gans · De gouden sleutel · De gouden vogel · De goudkinderen · De Grafheuvel · De groente-ezel · De haas en de egel · De hanenbalk · De hazelaar · De heldere zon brengt het aan het licht · De hemelse bruiloft · De hoefnagel · De hond en de mus · De huishouding · De ijzeren kachel · De jonge reus · De jood in de doornstruik · De kabouters · De kikkerkoning · De kleermaker in de hemel · De koning van de gouden berg · De koningszoon die nergens bang voor was · De korenaar · De kristallen bol · De laarzen van buffelleer · De luie spinster · De maan · De meesterdief · De mus en zijn vier kinderen · De ondankbare zoon · De oude bedelares · De oude grootvader en zijn kleinzoon · De oude Hildebrand · De oude Rinkrank · De oude Sultan · De oude vrouw in het bos · De peetoom · De raaf · De raap · De ransel, het hoedje en het hoorntje · De rattenvanger van Hamelen · De reus en de kleermaker · De roerdomp en de hop · De roetzwarte broer van de duivel · De roversbruidegom · De schol · De schrandere knecht · De sterrendaalders · De stukgedanste schoentjes · De trommelslager · De trouwe Johannes · De twaalf broeders · De twaalf jagers · De twaalf luie knechten · De twee gebroeders · De twee koningskinderen · De twee reisgezellen · De uil · De verstandige boerendochter · De verstandige lieden · De vier kunstvaardige broers · De volleerde jager · De vos en de ganzen · De vos en de kat · De vos en de moeder van zijn petekind · De vos en het paard · De ware bruid · De waternimf · De waternimf in de vijver · De witte slang · De witte en de zwarte bruid · De wolf en de mens · De wolf en de vos · De wolf en de zeven geitjes · De wonderlijke speelman · De zes dienaren · De zes zwanen · De zeven Zwaben · De zeven raven · De zingende springende leeuwerik · De zoete pap · Dokter Weetal · Doornroosje · Duimendik · Duimpje de wereld in · Eenoogje, tweeoogje en drieoogje · Eva's ongelijke kinderen · Frieder en Katherliesje · Gelukkige Hans · Hans en Grietje · Hans viert bruiloft · Hans-mijn-egel · Hazekebruid · Het aardmanneke · Het blauwe licht · Het boerke · Het boerke in de hemel · Het boshuis · Het dappere snijdertje · Het doodshemdje · Het eigenzinnige kind · Het ezeltje · Het gedierte van de Heer en de Duivel · Het gespuis · Het herdersjongetje · Het huishouden van kat en muis · Het kind van Maria · Het lammetje en het visje · Het leugensprookje uit Ditmar · Het mannetje dat jong gegloeid werd · Het meisje zonder handen · Het meiske van Brakel · Het mooie Katrinelletje en Pief Paf Poltrie · Het raadsel · Het snuggere snijdertje · Het sprookje van Luilekkerland · Het water des levens · Het winterkoninkje · Het winterkoninkje en de beer · Het zingende botje · IJzeren Hans · Jonkvrouw Maleen · Jorinde en Joringel · Klitten · Klosje, schietspoel en naald · Knappe Elsje · Knoest en zijn drie zonen · Koning Lijsterbaard · Lief en leed samen delen · Luie Hein · Luisje en Vlootje · Magere Liesje · Meester Priem · Meneer Korbes · Met z'n zessen de hele wereld rond · Op reis gaan · Raadselsprookje · Raponsje · Repelsteeltje · Roodkapje · Simeliberg · Slangensprookje · Slimme Grietje · Slimme Hans · Sneeuwwitje · Sneeuwwitje en Rozerood · Speelhans · Sprookje van iemand die erop uittrok om te leren griezelen · Sterke Hans · Strohalm, kooltje vuur en boontje · Tafeltje dek je, ezeltje strek je en knuppel uit de zak · Trouwe Ferdinand en Ontrouwe Ferdinand · Van de visser en zijn vrouw · Van de wachtelboom · Van het muisje, het vogeltje en de braadworst · Vleerkens vogel · Vogel Grijp · Vondevogel · Vrijer Roland · Vrolijke Frans · Vrouw Holle · Vrouw Trui












Popular posts from this blog

Knooppunt Holsloot

Altaar (religie)

Gregoriusmis