De waternimf in de vijver






De waternimf, Grimm's Household Tales, 1912


De waternimf in de vijver of De nimf in de vijver is een sprookje uit Kinder- und Hausmärchen met volgnummer KHM181, opgetekend door de gebroeders Grimm. De oorspronkelijke naam is Die Nixe im Teich.



Het verhaal


Leeswaarschuwing: Onderstaande tekst bevat details over de inhoud en/of de afloop van het verhaal.



Waternimf door Herbert James Draper (1860-1920)




De nimf bij de vijver in Erlangen




Waternimf bij een kerk in Remagen


Een molenaar en zijn vrouw worden elk jaar rijker en zijn gelukkig, maar op een dag keert het lot en ze verliezen steeds meer bezittingen. De molenaar vindt geen rust in bed. Hij ziet op een ochtend een mooie vrouw uit het water oprijzen als hij over de molendam loopt. Haar haren bedekken haar lichaam en hij weet dat het de nimf van de vijver is. Hij weet niet of hij moet weglopen of moet blijven staan en hij hoort haar mooie stem. Ze vraagt waarom hij zo bedroefd is.


De molenaar vertelt wat er is gebeurd en de nimf belooft dat hij rijker dan ooit zal worden in ruil voor het eerste wat in zijn huis geboren wordt. De molenaar denkt aan een hond of kat en belooft de nimf wat ze wil. Hij gaat naar huis en de meid vertelt dat zijn vrouw bevallen is van een jongetje. Hij vertelt zijn vrouw over de belofte en hij vraagt zich af wat hij aan geluk en rijkdom heeft als hij zijn kind moet afstaan. De familie weet geen raad en het geluk keert in huis terug, maar de molenaar kan niet genieten van de luxe. Hij laat het jongetje niet in de buurt van het water komen en hij waarschuwt over een hand die hem grijpen zal.


De jongen wordt een jongeman en komt bij een jager in de leer. De heer van het dorp neemt hem na een tijd als jager in dienst en hij krijgt een klein huisje en trouwt een mooie vrouw. Ze houden van elkaar en de jager schiet op een dag een ree, maar merkt niet dat hij bij de vijver is. Hij ontweit het dier en wil zijn handen in het water wassen, maar dan komt de nimf naar boven. Ze slaat haar natte armen om hem heen en trekt hem mee naar beneden. De vrouw wordt bang en gaat op zoek, ze ziet zijn weitas bij de oever. Ze roept naar haar man en de nimf, maar er komt geen antwoord en de waterspiegel blijft kalm. De vrouw blijft bij de vijver en ze droomt over grote rotsblokken en dorens en ranken, regen en wind. Ze ziet een groene wei vol bonte bloemen en een hutje met een oude vrouw met wit haar. Ze wordt wakker en ze beklimt de berg en alles is zoals ze droomde.


De vrouw ontvangt haar en geeft een gouden kam, waarmee ze haar zwarte haren moet kammen tijdens volle maan. Ze moet de kam op de oever laten liggen en de vrouw ziet dat een golf de gouden kam meeneemt. Het hoofd van de jager komt boven de waterspiegel en hij kijkt bedroefd naar zijn vrouw. Een tweede golf laat het gezicht verdwijnen en de vrouw gaat naar de hut na een nieuwe droom. De oude vrouw geeft een fluit en na een lied moet deze op de oever worden gelegd. De vrouw maakt muziek en ziet hoe een golf de fluit meeneemt. Het hoofd en de bovenste helft van het lichaam van de jager komen uit het water, maar een golf trekt hem naar beneden. De vrouw droomt opnieuw over de oude vrouw en ze gaat opnieuw naar de hut. De vrouw vertelt dat ze met een spinnewiel aan de oever moet zitten en ze moet de spoel vol spinnen. De vrouw ziet hoe een golf het spinnewiel meeneemt en ze ziet haar man en hij springt aan land. Hij pakt de hand van zijn vrouw en ze rennen weg, waarna de hele vijver over het land stroomt.


De vrouw roept de oude vrouw om hulp en zij en haar man veranderen in een kikker en een pad. Ze worden uiteen gesleurd en als het water zakt, krijgen ze hun menselijke gedaante terug. Ze weten niet waar ze zijn en ze gaan schapen hoeden. Na jaren komen ze elkaar weer tegen, maar ze herkennen elkaar niet in het dal. Ze blijven bij elkaar en zijn niet meer eenzaam. Als het volle maan is en de schapen rusten, pakt de herder zijn fluit en speelt een lied. De herderin huilt en zegt dat ze het lied ook speelde en het hoofd van haar man zag in een ver verleden. Dan herkennen ze elkaar en ze kussen, niemand hoeft te vragen of ze gelukkig zijn.



Achtergronden bij het sprookje



  • Het sprookje komt uit Opper-Lausitz en was opgetekend in Zeitschrift für deutsches Alterthum (1842).

  • Het is een echt watersprookje met een waternimf (Nixe, een pad, een kikker en een overstroming.

  • Het sprookje heeft overeenkomsten met De waternimf (KHM79).

  • De overhaaste belofte komt ook voor in het Bijbelverhaal over Jefta (Richteren 11), Raponsje (KHM12), Het meisje zonder handen (KHM31), De zingende springende leeuwerik (KHM88), De koning van de gouden berg (KHM92), Hans-mijn-egel (KHM108), De drie groene twijgen (KHM206) en in Het meisje zonder handen uit Sprookjes uit de Lage landen. Ook in Het kind van Maria (KHM3) wordt een meisje weggegeven.

  • Drie toverdingen komen ook voor in Tafeltje dek je, ezeltje strek je en knuppel uit de zak (KHM36), De ransel, het hoedje en het hoorntje (KHM54), De gouden gans (KHM64), De koning van de gouden berg (KHM92), De raaf (KHM93), De jood in de doornstruik (KHM110), De ijzeren kachel (KHM127) en Het klosje, de schietspoel en de naald (KHM188).

  • De molenaar als vader, zie ook Het meisje zonder handen (KHM31), De roversbruidegom (KHM40), Repelsteeltje (KHM55) en De arme molenaarsknecht en het katje (KHM106).

  • De behulpzame oude vrouw komt in vele sprookjes voor, bijvoorbeeld in De twaalf broeders (KHM9), De duivel met de drie gouden haren (KHM29), De roversbruidegom (KHM40), De drie vogeltjes (KHM96), De zoete pap (KHM103), De groente-ezel (KHM122), De duivel en zijn grootmoeder (KHM125), De stukgedanste schoentjes (KHM133), De ganzenhoedster aan de bron (KHM179), De ware bruid (KHM186), Het klosje, de schietspoel en de naald (KHM188) en De laars van buffelleer (KHM199).


  • Gedaanteverwisseling, zie ook metamorfose (mythologie).

  • Vergelijk Jorinde en Joringel (KH69), Jonkvrouw Maleen (KHM111) en IJzerhans (KHM136).

  • De jacht op het ree komt ook voor in De twee broers (KHM60), De goudkinderen (KHM85) en De twee koningskinderen (KHM113).

  • Verlossing door spinnen komt ook voor in De zes zwanen (KHM49) en het verdwenen Prinz Schwan. Denk ook aan de draad van Ariadne die verlossing uit het labyrint van de Minotaurus kon bieden.

  • Voorspoed kan omslaan in tegenspoed, zie zegen en vloek, het Rad van Fortuin en Vrouwe Fortuna.

  • Een gedaanteverwisseling op de vlucht komt ook voor in Vondevogel (KHM51), Vrijer Roland (KHM56) en De stukgedanste schoentjes (KHM133).

  • Een waternimf wordt ook wel watergeest genoemd, zie ook geest. Denk ook aan de zeemeermin of sirene (halfgodin).

  • Vergelijk Watramama, de vorstin van rivieren.




Sprookjes van de gebroeders Grimm



Assepoester · Berenpels · Bontepels · Broertje en zusje · Bruidskeuze · De anjer · De arme en de rijke · De arme jongen in het graf · De arme molenaarsknecht en het katje · De bijenkoningin · De boden van de dood · De boer en de duivel · De Bremer stadsmuzikanten · De broodkruimels op de tafel · De bruiloft van vrouw Vos · De dood als peet · De dood van het hennetje · De dorsvlegel uit de hemel · De drie broers · De drie gelukskinderen · De drie handwerksgezellen · De drie heelmeesters · De drie luiaards · De drie mannetjes in het bos · De drie slangenbladeren · De drie spinsters · De drie talen · De drie veren · De drie vogeltjes · De drie zwarte prinsessen · De duivel en zijn grootmoeder · De duivel met de drie gouden haren · De duur van het leven · De ganzenhoedster · De ganzenhoedster aan de bron · De gauwdief en zijn meester · De geest in de fles · De geschenken van het kleine volkje · De gestolen duit · De glazen doodskist · De goede ruil · De gouden gans · De gouden sleutel · De gouden vogel · De goudkinderen · De Grafheuvel · De groente-ezel · De haas en de egel · De hanenbalk · De hazelaar · De heldere zon brengt het aan het licht · De hemelse bruiloft · De hoefnagel · De hond en de mus · De huishouding · De ijzeren kachel · De jonge reus · De jood in de doornstruik · De kabouters · De kikkerkoning · De kleermaker in de hemel · De koning van de gouden berg · De koningszoon die nergens bang voor was · De korenaar · De kristallen bol · De laarzen van buffelleer · De luie spinster · De maan · De meesterdief · De mus en zijn vier kinderen · De ondankbare zoon · De oude bedelares · De oude grootvader en zijn kleinzoon · De oude Hildebrand · De oude Rinkrank · De oude Sultan · De oude vrouw in het bos · De peetoom · De raaf · De raap · De ransel, het hoedje en het hoorntje · De rattenvanger van Hamelen · De reus en de kleermaker · De roerdomp en de hop · De roetzwarte broer van de duivel · De roversbruidegom · De schol · De schrandere knecht · De sterrendaalders · De stukgedanste schoentjes · De trommelslager · De trouwe Johannes · De twaalf broeders · De twaalf jagers · De twaalf luie knechten · De twee gebroeders · De twee koningskinderen · De twee reisgezellen · De uil · De verstandige boerendochter · De verstandige lieden · De vier kunstvaardige broers · De volleerde jager · De vos en de ganzen · De vos en de kat · De vos en de moeder van zijn petekind · De vos en het paard · De ware bruid · De waternimf · De waternimf in de vijver · De witte slang · De witte en de zwarte bruid · De wolf en de mens · De wolf en de vos · De wolf en de zeven geitjes · De wonderlijke speelman · De zes dienaren · De zes zwanen · De zeven Zwaben · De zeven raven · De zingende springende leeuwerik · De zoete pap · Dokter Weetal · Doornroosje · Duimendik · Duimpje de wereld in · Eenoogje, tweeoogje en drieoogje · Eva's ongelijke kinderen · Frieder en Katherliesje · Gelukkige Hans · Hans en Grietje · Hans viert bruiloft · Hans-mijn-egel · Hazekebruid · Het aardmanneke · Het blauwe licht · Het boerke · Het boerke in de hemel · Het boshuis · Het dappere snijdertje · Het doodshemdje · Het eigenzinnige kind · Het ezeltje · Het gedierte van de Heer en de Duivel · Het gespuis · Het herdersjongetje · Het huishouden van kat en muis · Het kind van Maria · Het lammetje en het visje · Het leugensprookje uit Ditmar · Het mannetje dat jong gegloeid werd · Het meisje zonder handen · Het meiske van Brakel · Het mooie Katrinelletje en Pief Paf Poltrie · Het raadsel · Het snuggere snijdertje · Het sprookje van Luilekkerland · Het water des levens · Het winterkoninkje · Het winterkoninkje en de beer · Het zingende botje · IJzeren Hans · Jonkvrouw Maleen · Jorinde en Joringel · Klitten · Klosje, schietspoel en naald · Knappe Elsje · Knoest en zijn drie zonen · Koning Lijsterbaard · Lief en leed samen delen · Luie Hein · Luisje en Vlootje · Magere Liesje · Meester Priem · Meneer Korbes · Met z'n zessen de hele wereld rond · Op reis gaan · Raadselsprookje · Raponsje · Repelsteeltje · Roodkapje · Simeliberg · Slangensprookje · Slimme Grietje · Slimme Hans · Sneeuwwitje · Sneeuwwitje en Rozerood · Speelhans · Sprookje van iemand die erop uittrok om te leren griezelen · Sterke Hans · Strohalm, kooltje vuur en boontje · Tafeltje dek je, ezeltje strek je en knuppel uit de zak · Trouwe Ferdinand en Ontrouwe Ferdinand · Van de visser en zijn vrouw · Van de wachtelboom · Van het muisje, het vogeltje en de braadworst · Vleerkens vogel · Vogel Grijp · Vondevogel · Vrijer Roland · Vrolijke Frans · Vrouw Holle · Vrouw Trui












Popular posts from this blog

Knooppunt Holsloot

Altaar (religie)

Gregoriusmis