Ndtyhij

Berggebied met oerwoud

Oerwoud van een regenwoud in Nieuw-Zeeland

Waterval in het nationaal park Lamington, Queensland, Australië

Een oerwoud, jungle of rimboe is een bos dat zonder tussenkomst van mensen is ontstaan, zoals het tropisch bos, en meestal veel soorten dieren en planten, en soms weinig dieren en planten herbergt. Het komt voor in laagland tot in de bergen, zowel in een gematigd klimaat, de subtropen, als in de tropen. Een bijzonder rijke vorm van oerwoud is het tropisch regenwoud.

In het artikel oerbos wordt meer in het algemeen ingegaan op oerbossen, ook van de gematigde streken; dit artikel heeft meer betrekking op het tropisch oerwoud.

Gebieden met oerwouden

Tropische regenwouden komen voor langs de evenaar. Het grootste komt voor in Zuid-Amerika zoals het Amazoneregenwoud en in Brazilië. Verder in het midden van Afrika, Zuidoost-Azië zoals in Indonesië en Maleisië en ook is er een oerwoud in Australië.

In Europa zijn oerwouden zeldzaam. In de laaglanden van West-Europa en het Middellandse Zeegebied zijn ze vrijwel volledig verdwenen. In berggebieden zijn er nog wel wat bossen over, die nog tamelijk veel op een oerbos lijken. Wat het laagland-oerbos betreft, kan in Midden-Europa nog worden gewezen op het oerbos van Białowieża op de grens van Polen en Wit-Rusland.

Planten en dieren

Er komen veel bijzondere planten en dierensoorten voor. Ook nu zijn in veel oerwouden nog niet alle plant- en diersoorten onderzocht en bekend. Op een vierkante kilometer tropisch regenwoud staan vaak meer soorten bomen en planten dan in heel Nederland kunnen worden gevonden. Zo werden in een regenwoud in Maleisië, het Lambir National Park, 1152 boomsoorten gevonden in een gebied ter grootte van een halve vierkante kilometer. Ook de diversiteit in vogels en insecten is enorm.

Relaties mens met oerwoud

Doordat tropische bomen geschikt zijn om hout voor woningen en andere toepassingen te leveren, worden ze veel gekapt. Veel planten- en diersoorten zijn al door kaalslag verdwenen. Soorten die uitsterven zijn vooralsnog voorgoed verdwenen.

Het komt vaak voor dat, mede als gevolg van onwil of onmacht bij beleidsmakers, met het herstel van het bos geen rekening gehouden wordt en bij een onveranderd beleid zouden volgens sommige berekeningen de tropische regenwouden binnen ongeveer 50 jaar verdwenen kunnen zijn.

Bij een duurzaam bosbeheer worden per vierkante kilometer bos zoveel bomen gekapt dat het bos zich kan herstellen. Hout uit op deze wijze beheerde bossen kunnen het FSC-label krijgen, een keurmerk voor duurzaam bosbeheer.

Belang

Oerwouden zijn belangrijk voor de aarde en al het leven daarop. Het belang van oerwouden ligt in de grote biodiversiteit (soortenrijkdom) die ze herbergen, en in de invloed die ze op het klimaat hebben.

Dat oerwouden de hoofdbron zouden zijn van de zuurstof in de lucht die wij inademen berust echter op een misverstand.^[1] Planten nemen koolstofdioxide uit de lucht op bij het groeien en geven in ruil daarvoor zuurstof af. Als de plant echter sterft rot hij weg en alle eerder opgenomen koolzuurgas komt daarbij weer vrij, en alle eerder afgegeven zuurstof wordt weer opgenomen. Alleen zolang er netto meer kooldioxide wordt gebonden dan er ontstaat bij het wegrotten maakt een bos zuurstof aan - dat wil zeggen vooral bij jonge bossen waarin de houtmassa nog toeneemt en in situaties waarin niet al het dode hout vergaat, bijvoorbeeld veenmoerassen waarin koolstof gebonden wordt in steeds dikker wordende veenlagen. Wel is het zo dat oerwouden een belangrijke opslagkamer zijn voor CO₂, waarvan de volledige vrijgave catastrofale gevolgen zou hebben.

Referenties

Zie ook

• Oerbos


• Nationaal park