Tweede Kamerverkiezingen 2003








































Tweede Kamerverkiezingen 2003

Datum
22 januari 2003
Land
Vlag van Nederland Nederland
Te verdelen zetels 150
Opkomst 80%

Resultaat
Grootste partij
CDA
Nieuwe minister-president

Jan-Peter Balkenende
Begin regeerperiode
Balkenende II

Tweede Kamerverkiezingen 2003.png

Opvolging verkiezingen







← 2002
   
2006 →






Portaal  Portaalicoon  

Politiek


Bij de Tweede Kamerverkiezingen 2003, die op 22 januari werden gehouden, zijn bij rechtstreekse verkiezing onder de kiesgerechtigde Nederlanders 150 leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal gekozen. Ze zijn gehouden na de val van het kabinet-Balkenende I.


Op basis van deze verkiezingen kwam op 27 mei 2003 het kabinet-Balkenende II tot stand, bestaande uit CDA, VVD en D66. Na de val van dit kabinet, was de verkiezingsuitslag ook de basis voor het kabinet-Balkenende III, een rompkabinet zonder D66.




Inhoud






  • 1 Aanleiding val kabinet


  • 2 Nieuwe partijen


  • 3 Deelnemende partijen


  • 4 Lijsttrekkers


    • 4.1 Lijsttrekkersdebat




  • 5 Uitslag





Aanleiding val kabinet


Op 15 oktober 2002 zeggen het CDA en de VVD hun vertrouwen in het eerste kabinet-Balkenende op. Vanwege de vele interne ruzies valt er met de LPF niet verder samen te werken, zeggen ze. Binnen de LPF zijn er beschuldigingen van een 'opzetje': CDA en VVD zouden de LPF, die op dat moment zeer laag staat in de peilingen, een hak willen zetten om zo de partij als politieke macht weg te vagen en zonder de LPF een nieuwe regering te vormen. Slechts kort is er sprake van een lijmpoging, maar al snel wordt er besloten dat er nieuwe Tweede Kamerverkiezingen gehouden gaan worden.



Nieuwe partijen


Om ook nieuwe partijen een kans te geven, worden de verkiezingen gehouden in januari 2003, meer precies op 22 januari. Deze kans lijkt te worden aangegrepen door Herman Heinsbroek, de LPF-minister die wegens ruzies met mede-LPF-minister Eduard Bomhoff moest opstappen. Deze ruzie vormde ook de directe aanleiding voor de val van het kabinet. Hij richt de Lijst Nieuwe Politiek op, maar trekt zich enkele weken later terug, naar hij zegt omdat hij geen geschikte kandidaten voor het Kamerlidmaatschap kan vinden. Een nieuwe partij die wel meedoet is conservatieven.nl van uitgetreden LPF-Kamerlid Winny de Jong.



Deelnemende partijen















































































































































Lijstnr. Partij Lijsttrekker Kandidaten Bijzonderheden
1. Christen Democratisch Appèl (CDA)
Jan Peter Balkenende   
Zie: kandidatenlijst

2. Lijst Pim Fortuyn (LPF) Mat Herben Zie: kandidatenlijst

3. Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) Gerrit Zalm Zie: kandidatenlijst

4. Partij van de Arbeid (PvdA) Wouter Bos Zie: kandidatenlijst

5. GroenLinks Femke Halsema Zie: kandidatenlijst
Lijstverbinding met de SP
6. Socialistische Partij (SP) Jan Marijnissen Zie: kandidatenlijst
Lijstverbinding met GroenLinks
7. Democraten (D66) Thom de Graaf Zie: kandidatenlijst

8. ChristenUnie André Rouvoet Zie: kandidatenlijst
Lijstverbinding met SGP.
9. Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) Bas van der Vlies Zie: kandidatenlijst
Lijstverbinding met ChristenUnie.
10. Leefbaar Nederland Haitske van de Linde Zie: kandidatenlijst

11. De Conservatieven.nl Winny de Jong Zie: kandidatenlijst

12. Nieuwe Communistische Partij (NCPN) Alejandro de Mello Zie: kandidatenlijst

13. Duurzaam Nederland Seyfi Özgüzel Zie: kandidatenlijst

14. Partij van de Toekomst (PvdT) Johan Vlemmix Zie: kandidatenlijst

15. Partij voor de Dieren Marianne Thieme Zie: kandidatenlijst

16. Blanco lijst (Lijst Ratelband)
Emile Ratelband Zie: kandidatenlijst

17. Vooruitstrevende Integratie Partij (VIP) Ranesh Dhalganjansing Zie: kandidatenlijst
Nam deel in 18 kieskringen
18. Alliantie Vernieuwing en Democratie Y. van der Krieke Zie: kandidatenlijst
Nam deel in 16 kieskringen
19. Lijst Veldhoen J. Veldhoen Één kandidaat Nam deel in 4 kieskringen


Lijsttrekkers


De diverse politieke partijen bereiden zich ondertussen voor op de verkiezingen; daarbij moeten er allereerst lijsttrekkers gekozen worden. Bij sommige partijen is dit meteen duidelijk, maar andere hebben meer tijd nodig.


Bij Leefbaar Nederland wordt aanvankelijk fractievoorzitter Fred Teeven gekozen, maar het bestuur acht hem niet aansprekend genoeg, en schuift Emile Ratelband naar voren. De ledenvergadering moet uitkomst bieden. De meeste leden staan achter Teeven, maar deze trekt zich terug als een motie van wantrouwen tegen het bestuur niet de vereiste meerderheid haalt. Daarna wordt Haitske van de Linde als lijsttrekker gekozen; ze haalt 75 stemmen tegen 73 voor Ratelband.


GroenLinks partijleider Paul Rosenmöller maakt plotseling het besluit bekend zich uit de actieve politiek terug te trekken. Hij noemt diverse redenen, waaronder de bedreigingen tegen hem en zijn familie. Femke Halsema wordt de nieuwe politiek leider.


Bij de PvdA is er nog geen nieuwe leider na de verkiezingsnederlaag van het voorjaar. Jeltje van Nieuwenhoven is fractievoorzitter, maar dit heeft een duidelijk 'ad interim' karakter. In een intern referendum krijgt Wouter Bos een duidelijke meerderheid over Van Nieuwenhoven.


Terwijl dit alles gaande is, lijkt de SP in de peilingen de grote winnaar van de verkiezingen te worden. Rond de jaarwisseling, als de campagne echt begint, staat de partij in de peilingen rond de 20 zetels, wat een verdubbeling betekent ten opzichte van het toch al verrassend hoge aantal in mei. De LPF verliest sterk, en staat op een zeker moment zelfs maar op 2 zetels in de peilingen, tegen 26 in mei. De grote vraag lijkt te worden of CDA en VVD samen een meerderheid halen, samen schommelen ze rond de 75 zetels.



Lijsttrekkersdebat


Het lijsttrekkersdebat waarmee de werkelijke campagne een aanvang neemt, kent Wouter Bos als overduidelijke winnaar, en in de peilingen schiet de PvdA omhoog. Twee weken later lijkt de PvdA zelfs in staat het CDA te bedreigen als grootste partij. Wouter Bos geeft aan dat hij hoe dan ook als fractievoorzitter in de Tweede Kamer zal plaatsnemen, zelfs als de PvdA de grootste partij zal worden en dan mogelijk de premier in een PvdA-CDA kabinet mag leveren. In zijn plaats wordt Job Cohen, de burgemeester van de gemeente Amsterdam, naar voren geschoven als kandidaat-premier. De strijd om de grootste partij, en daarmee samenhangend het waarschijnlijke premierschap, trekt kiezers weg van de kleinere partijen (GroenLinks, SP, ChristenUnie) naar CDA en PvdA.



Uitslag




Definitieve uitslag in aantal zetels


Op de verkiezingsdag zelf is de PvdA de grote winnaar, ze gaat van 23 naar 42 zetels. Het CDA blijft echter de grootste partij, en wint 1 zetel op 44. De VVD wint slechts licht, de LPF verliest sterk, hoewel minder sterk dan aanvankelijk het geval leek. De SP lijkt op het laatst toch veel stemmen aan de PvdA verloren te zijn, en blijft gelijk. Wel wordt het nu de vierde partij van Nederland, want ook GroenLinks verliest. De ChristenUnie verliest een zetel, en Leefbaar Nederland verdwijnt uit de kamer.


Van de nog niet in de Kamer vertegenwoordigde partijen is het de Partij voor de Dieren die de meeste stemmen haalt. Met circa 50.000 stemmen scoort de partij zelfs beter dan Leefbaar Nederland, maar niet voldoende voor een kamerzetel (daarvoor zijn er circa 64.000 nodig). In de gemeenten Amsterdam en Den Haag scoort de partij 0,9%, in Zandvoort zelfs 1,1%.


Het opkomstpercentage bedroeg 80,0%. Het in totaal op partijen uitgebrachte stemmen (dus exclusief blanco en ongeldige stemmen) bedroeg 9.654.475. De kiesdeler bedroeg dus 9.654.475 / 150 = 64.363 1/6.





9


42


8


3


6


44


2


28


8



42 44 28 













De 150 zetels zijn als volgt verdeeld:

     SP: 9


     PvdA: 42


     GL: 8


     CU: 3


     D66: 6


     CDA: 44


     SGP: 2


     VVD: 28


     LPF: 8




























































































































































































































Partij
2002
2003
verschil
stemmen
percentage
zetels
stemmen
percentage
zetels

Christen Democratisch Appèl (CDA)
2.653.723 27,9 43 2.763.480 28,6 44 +1

Partij van de Arbeid (PvdA)
1.436.023 15,1 23 2.631.363 27,2 42 +19

Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD)
1.466.722 15,5 24 1.728.707 17,9 28 +4

Socialistische Partij (SP)
560.447 5,9 9 609.723 6,3 9 0

Lijst Pim Fortuyn (LPF)
1.614.801 17,0 26 549.975 5,6 8 -18
GroenLinks 660.692 7,0 10 495.802 5,1 8 -2

Democraten 66 (D66)
484.317 5,1 7 393.333 4,0 6 -1
ChristenUnie 240.953 2,5 4 204.694 2,1 3 -1

Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP)
163.562 1,7 2 150.305 1,5 2 0
Partij voor de Dieren - - - 47.754 0,4 0 0
Leefbaar Nederland 153.055 1,6 2 38.894 0,4 0 -2

Partij van de Toekomst (PvdT)
6393 0,1 0 13.845 0,1 0 0
Blanco Lijst (Lijst Ratelband)
- - - 9.045 0,0 0 0
Duurzaam Nederland 9058 0,1 0 7.271 0,0 0 0

Nieuwe Communistische Partij (NCPN)
- - - 4.854 0,0 0 0
De Conservatieven.nl - - - 2.521 0,0 0 0

Vooruitstrevende Integratie Partij (VIP)
- - - 1.623 0,0 0 0

Alliantie Vernieuwing en Democratie (AVD)
- - - 990 0,0 0 0
Lijst Veldhoen - - - 296 0,0 0 0
Totaal 9.501.152 79,0 150 9.654.475 79,9% 150 0

Voor de gekozen Kamerleden, zie Tweede Kamer/Samenstelling 2003.


Na de verkiezingen volgde de kabinetsformatie.
















Popular posts from this blog

Knooppunt Holsloot

Altaar (religie)

Gregoriusmis