Ndtyhij

Memphis en zijn necropolis; de piramidevelden van Gizeh tot Dahshur
Werelderfgoed cultuur
Land	Egypte
UNESCO-regio	Arabische Staten
Criteria	i, iii, iv
Inschrijvingsverloop
UNESCO-volgnr.	86
Inschrijving	1979 (3e sessie)
UNESCO-werelderfgoedlijst

Memphis is een oud-Egyptische stad op de westelijke oever van de Nijl. De stad ligt ca. 20 kilometer ten zuiden van het huidige Caïro.

De naam

De stad werd in het Oude Rijk door de oude Egyptenaren genoemd Ihebu Hedj wat betekent "witte muren". De stad was vrij groot en genoot verschillende namen. In de periode van het Middenrijk werd de stad Anch-Tawi genoemd, ofwel "Leven van de twee landen", wat de rol van de stad benadrukt als verbinding tussen Opper- en Neder-Egypte. Rond het begin van het Nieuwe Rijk kreeg de stad de naam Men-nefer. De Kopten verbasterden deze naam tot Menfe. De Grieken noemden de stad Memphis.

Manetho noemde Memphis Hwt-ka-Ptah, dat 'Huis van de ka van Ptah' betekent. Het werd in het Grieks vertaald in 'Αι γυ πτος' of 'Aiguptos' (Latijn: Aegyptus), waarmee het land Egypte later werd aangeduid. Memphis is de Bijbelse plaats Nof.

Geschiedenis van de stad

Volgens de Oud-Egyptische bronnen werd Memphis door koning Menes gesticht, nadat Opper- en Neder-Egypte waren verenigd aan het begin van de Proto-dynastieke Periode. Hij bouwde een tempel voor Ptah, de nieuwe stadsgod van Memphis. De stad werd ingedeeld in het Nomen-systeem, het werd de eerste nome van Neder-Egypte.

Uit klassieke bronnen als Manetho is overgeleverd dat in de tweede dynastie werd gestart met de cultus van Apis en van Mnevis. Er is een stele teruggevonden onder regering van koning Den die naar de cultus van Apis verwijst. Dus de cultus van Apis is ouder dan overgeleverd is.

Oude Rijk

In het Oude Rijk was de stad Memphis de hoofdstad van Egypte. Het beleefde toen zijn glorietijd. Gedurende de rest van de Egyptische geschiedenis bleef het een belangrijke stad. De piramideteksten werden samengesteld door priesters uit Memphis en Heliopolis.

Eerste tussenperiode

In de eerste tussenperiode resideerde de 7e en de 8e dynastie in Memphis, de 9e en 10e dynastie in Heracleopolis en de 11e in Thebe.

Middenrijk

Onder koning Amenemhat III werden er heel wat schrijnen en tempels gebouwd waaronder een grote tempel voor Ptah te Memphis.

Nieuwe Rijk

De koningen Thoetmoses I en IV werkten aan de tempel van Ptah. Koning Amenhotep III uit het Nieuwe Rijk gaf de priesters van de Apis-cultus meer macht, omdat de priesters van Amon-Re uit Thebe steeds machtiger werden. Onder koning Merenptah werd de hoofdstad van Egypte verplaatst van Pi-Ramesse naar Memphis.

Derde tussenperiode

Koning Amenemope en Osorkon I liet tempels bouwen in Memphis. Siamun liet een nieuwe tempel ontwerpen voor Amon in Memphis met zes stenen pilaren met zijn koninklijke naam erop. Zijn laatste daad was het inwilligen van verschillende verzoeken van de priesters van Ptah te Memphis.

Late Tijd

In 750 v.Chr. wordt door koning Piye de stad Memphis veroverd. Koningen Shabaka liet enkele gebouwen bouwen in Memphis en resideerde er ook. Memphis werd ingenomen door de Assyriërs onder de regering van koning Taharqa en dwongen hem om naar het zuiden uit te wijken. Memphis werd na de verwoesting van Thebe in 663 v.Chr. opnieuw de voornaamste stad van Egypte.

Tijdens de 25e dynastie werd er in het Oude Egypte een hardloopwedstrijd van 50 kilometer gehouden van Memphis naar de Fajoem-oase en terug.

Koning Apriës en Psammetichus II leverden een belangrijke bijdrage aan de tempel van Ptah.

De Perzische koning Darius I liet zijn naam na in tempels van Memphis. Onder koning Cambyses II werd Egypte een uitvalsbasis ter verovering van Carthago en het westelijke Middellandse Zeegebied. Toen een aantal van zijn veldtochten mislukte raakte de koning in een waanzinnige staat en begon een schrikbewind te voeren in Memphis. Hij zou tijdens een vlaag van waanzin eigenhandig een Apis-stier hebben gedood.

Koning Achoris liet grote bouwprojecten na in Memphis.

In 399 v.Chr. werd Amyrtaios geëxcuteerd in Memphis door koning Nepherites I.

Griekse Periode

Door Ptolemaeus I werd verhinderd dat het gebalsemde lijk van Alexander de Grote naar Macedonië werd gebracht. Het lijk werd tijdelijk in Memphis opgeslagen voordat het in Alexandrië werd begraven in een gouden graftombe.

Memphis werd later overvleugeld door Alexandrië, toch bleef het belangrijk tot de verovering van Egypte door de Arabieren, die in 641 n.Chr. hun hoofdstad stichtten te Foestat (oud-Caïro),

Ptolemaeus IX Soter II werd gekroond in Memphis.

Arabische tijd

Amr ibn al-As, de luitenant van Omar, trok, met steun van Mokoukos (of Makaukas), prefect van Midden-Egypte, Memphis binnen.

Religie

De god Ptah was vanaf het Oude Rijk de belangrijkste god van Memphis, zijn vrouw was Sekhmet en hun zoon was Nefertem. Sekhmet was eveneens de vrouw van de god Sokaris, wiens kenmerken door Ptah werd overgenomen vanaf het Oude Rijk. Eveneens werden de kenmerken van de god Tatenen overgenomen door Ptah.

De godin Maät speelde ook een rol in de scheppingsmythologie van Memphis. In de late tijd werd er ook een plek ingeruimd voor Anubis in het Anubieion. Sinds de Pre-dynastieke periode werd de heilige stier Apis vereerd als belichaming van Ptah, de scheppergod.

Tempels

De ommuring van de tempel van Ptah was een van de grootste complexen in Egypte maar weinig is er van overgebleven. Behalve het huis der balseming voor de Apis-stieren gedateerd uit de 26e Dynastie van Egypte. De resten van een hypostyl kunnen nog bestudeerd worden. Dit is de enige plek die systematisch is onderzocht door o.a. Flinders Petrie in 1898. De rest van de archeologische site is niet onderzocht vanwege de moderne stad van Mit Rahina.

Buiten de ommuring van de Ptah-tempel is een gebied dat nu Kom el-Rabi'a wordt genoemd. Hier zijn de restanten van een tempel gevonden gewijd aan Hathor en gebouwd door Ramses II.

Een kleine tempel van Ptah werd gebouwd door Merenptah in het vlakbijgelegen gebied Kom el-Qal'a, naast het paleis van de koning. Net zoals de rest van de gebouwen is er weinig van overgebleven.

• 
  

  

  
  

  
  

  Buiten het museum
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Beeld van Ramses II in museum
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Sphinx van Memphis
  

  
  

  
  

Zie ook

• Decreet van Memphis


• Lijst van sportjaren


• Auguste Mariette


• Saqqara


• Oud-Egyptische wetenschap


• Antiek toerisme. Roman uit Oud-Egypte


• Serapeum (Memphis)


• Alexandrijnse Oorlog


• Hoeh


• Rhampsinitus (personage)


• Lijst van hogepriesters van Ptah


• Chaemwase


• Tito Livio Burattini


• Paleis van Apries

Bronnen

• Richard H. Wilkinson, The complete Tempels of Ancient Egypt
  


• Het artikel Memphis op de Engelse wikipedia

Externe link

• Foto's van Memphis (Spaans)

Zie de categorie Memphis van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.