Ndtyhij

Laki
Lakagigar vanaf berg Laki in zuidelijke richting
Hoogte	tot 1725 m
Coördinaten	64° 4′ NB, 18° 14′ WL
Ligging	IJsland
Type	Spleetvormig eruptiekanaal
Laatste uitbarsting	1784
Portaal:  Aardwetenschappen

De Laki (voluit Lakagígar, ofwel Laki's kraters) is een spleetvulkaan op IJsland.

Uitbarsting 1783

Uitbarsting

De grootste en bekendste uitbarsting van de Laki dateert uit 1783 en is (qua uitgestoten volume lava) de grootste uitbarsting van een vulkaan op IJsland in historische tijden. Het begon met een golf van verwoestende aardbevingen die het zuiden en zuidwesten van IJsland teisterden waarbij ten minste 90 boerderijen werden verwoest. In juni van datzelfde jaar begon een enorme vulkanische uitbarsting, bekend als de Vuren van de Skaftá rivier (Skaftáreldar), uit een meer dan 22 kilometer lange barst in de aarde die nu Lakagígar heet, naar de berg Laki op het midden van de spleet. Een deel van de spleet ligt onder de gletsjer Vatnajökull en de totale lengte is dus niet bekend. Gedurende de 9 maanden durende uitbarsting, van 8 juni 1783 tot 7 februari 1784, werd een oppervlak van 565 km² met een meters dikke laag lava bedekt. Bovendien kwamen er enorme hoeveelheden giftige fluor- en zwavelhoudende gassen vrij waardoor bijna driekwart van het vee op IJsland stierf.

Gevolgen

Een later gevolg hiervan was dat een vijfde deel van de bevolking van IJsland stierf door voedseltekorten^[1]. In het IJslands wordt dit Móduhardbindin (hongersnood-door-gassen), genoemd.

Ten gevolge van deze eruptie was het noordelijk halfrond in een waas van mist gehuld, waardoor de temperatuur het volgende jaar wereldwijd met ongeveer 1 graad Celsius daalde, en er zure regen en misoogsten ontstonden.

In de warme zomer van 1783 waaide de wind geruime tijd naar het zuidoosten, waardoor een wolk met zwaveldioxide en zwavelzuur zich over West-Europa verspreidde, zover landinwaarts als Praag. Men schat dat alleen al in Groot-Brittannië 23.000 mensen overleden door de gifwolk.^[2]

Deze uitbarsting wordt gezien als een van de oorzaken voor de strenge winter van 1783-84.

Er wordt ook wel gesteld dat de hongersnood in Europa uiteindelijk heeft geleid tot de Franse Revolutie.^[3] De uitbarsting heeft zo mogelijk een enorme (politieke) uitwerking gehad op Europa.

Zie ook

Een mondiale gelijkenis met gevolgen zoals deze uitbarsting, is die van de Indonesische vulkaan Tambora in 1815.

Zie de categorie Laki van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.