Ivoor
Moorse ivoren pyxis uit 968 (Louvre)
Waaier van ivoor, Qing-dynastie
Ivoor (soms ook: elpenbeen of elp) is het harde, witgekleurde materiaal afkomstig van de slagtanden van landdieren zoals olifanten, nijlpaarden of mammoeten, of zeedieren zoals de walrus of narwal. Deze tanden kunnen tot drie meter lang worden en wel 100 kilogram wegen. Ook zou de mythologische eenhoorn een ivoren hoorn dragen. Het meeste ivoor is afkomstig uit de binnenlanden van Afrika.
Al in de oudste beschavingen werd ivoor gebruikt voor de vervaardiging van beeldjes of om erop te tekenen; de bloeitijd van de beeldhouwkunst in ivoor lag in de 14e eeuw. In de 20e eeuw werd ivoor vooral gebruikt in de kunstnijverheid, in de biljartballenindustrie en in de pianobouw, waar de toetsen met ivoor werden belegd.[1]
Naast olifanten worden ook walrussen wel gejaagd voor hun walrusivoor. Ook het fossiele ivoor van de mammoet — vooral uit Siberië — wordt wel gebruikt. Omdat dit vaak lang in de grond heeft gezeten, is het donkerder van kleur, soms zelfs bijna zwart.
De jacht op olifanten ten behoeve van het ivoor was een van de oorzaken van een sterke daling van het aantal olifanten. Om de illegale jacht op olifanten te ontmoedigen werd in 1989 elke handel in ivoor verboden. Sinds het aantal olifanten in Afrika weer is toegenomen, is de handel in ivoor onder strikte voorwaarden weer toegestaan.
Draak gemaakt van metaal, ivoor en parelmoer
Woordherkomst
Het woord ivoor is via het Frans (ivoire) en het Latijn (ebur) waarschijnlijk aan een Afrikaanse taal ontleend.[2]
Elp is het middeleeuwse woord voor olifant, dat was ontleend aan het Latijnse elephas (olifant, genitief: elephantis), dat op zijn beurt zijn oorsprong vindt in het Griekse elephas (olifant).[3]
Taal
In de taal wordt ivoor ook gebruik als aanduiding voor "waardevol" en/of "duurzaam", zoals:
- een ivoren huwelijk, zie huwelijksverjaardag
- een ivoren jubileum, zie jubileum
Externe links
- Wereld Natuur Fonds, Bedreigingen en oplossingen
- DNA-test tegen ivoorhandel (kennislink.nl)
Bronnen, noten en/of referenties
|
 | Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Ivory op Wikimedia Commons. |
