Ndtyhij

Joure

Plaats in Nederland
de Hobbe van Baerdt Tsjerke Hervormde kerk
Details Details
Situering
Provincie	Friesland
Gemeente	De Friese Meren
Coördinaten	52° 58′ NB, 5° 48′ OL
Algemeen
Inwoners (1 jan 2018)	13.070[1]
Overig
Postcode	8500 - 8503
Netnummer	0513
Belangrijke verkeersaders	A6 A7 E22
Foto's
Topografische kaart van Joure (woonplaats), september 2014
Museum Joure
Portaal    Nederland Friesland

Joure (Fries: De Jouwer) is een plaats in de Nederlandse provincie Friesland en de hoofdplaats van de gemeente De Friese Meren. Joure heeft 13.070 inwoners (2018).

Inwoners van Joure worden Jousters genoemd; in de volksmond worden ze ook wel Jouster Keallepoaten (kalfspoten) genoemd. De Friese ‘keallepoat’ (kalverpoot) is een koekoffer, die onze voorouders brachten aan de watergeest uit dank dat hij hun land zoveel water had toebedacht. Het product bestaat uit twee langwerpige koeken die naast en tegen elkaar aan worden gebakken en daardoor op kalverpoten lijken. Ze worden gemaakt van roggebloem, honing en verschillende kruiden.^[2]

Geschiedenis

Joure is ontstaan deels boven op een zandrug en op een oude waterkering (einde van de middeleeuwen) die vanaf het Tolhuis naar Haskerhorne liep, op de kruin van deze dijk werd de later de latere Midstraat gebouwd. Naast dit gegeven lag Joure ook op een kruising van waterwegen naast het voormalige dorp Westermeer. Rond 1400 werden veel kanalen gegraven door Hamburgvaarders. Zij zochten een afgelegen plaats, die door kanalen en trekpaarden bereikbaar was, omdat deze plaatsen relatief veilig waren voor de bevreesde Noormannen. Toen is ook de Kolk gegraven, vanwaar ook een vaarweg "De Overspitting" naar Heerenveen gegraven werd.

In de crisisjaren van de jaren 30 van de twintigste eeuw was er veel bedrijvigheid in Joure. De turf die kwam van onder andere het Nannewiid (door turfafgraving ontstaan meer, ten zuiden van Oudehaske), vervoerd op pramen in Joure en werd overgeladen in skûtsjes. Dit overladen gebeurde op de plaats, waar nu de kerk "de Oerdracht" staat.

Sommige straatnamen (zoals "Eeltsjebaes, Aukebaes en Hettebaes") herinneren nog aan de scheepswerven, waar nieuwe skutsjes en pramen werden gemaakt, maar ook veel reparaties werden verricht. Voor de oorlog was Joure deel van een uitgebreide paardentram-netwerk. Daarmee was Joure verbonden met Sneek, Lemmer en Heerenveen. De Stationsstraat is een straatnaam uit die tijd. Leuk detail is, dat er voor de aanleg van deze rails eerst wegen aangelegd moesten worden. De Tramwei herinnert daar nog aan. Daarvoor was men gewend om alle vervoer per boot te ondernemen.

De plaats is van oudsher geen stad, maar tevens te groot om een dorp te worden genoemd. Naar Oud-Friese traditie wordt zo'n plaats een vlecke genoemd.

Over de oorsprong van de naam Joure, of De Jouwer zijn verschillende theorieën. Veelal wordt gedacht dat het van het Friese woord Hjouwer komt, dat haver betekent.^[3][4]

De naam van Joure is verder onlosmakelijk verbonden met die van Douwe Egberts. In 1753 begon de vader van Douwe Egberts, Egbert Douwes, aan de Midstraat in Joure een zaak in koloniale handelswaren, die is uitgegroeid tot de bekende koffiebrander. Jarenlang zat er nog een DE-winkel aan de Midstraat. Deze is op 24 oktober 2014 gesloten.

Tot de gemeentelijke herindeling van 1984 maakte de hoofdplaats Joure deel uit van de voormalige gemeente Haskerland en daarna tot 2014 van de voormalige gemeente Skarsterlân. Vervolgens ging Joure deel uitmaken van de gemeente De Friese Meren.

Ten oosten van Joure liggen de Haulsterbossen. Ten noorden van Joure ligt de Haskerveenpolder. Ten westen van Joure ligt de Langweerder Wielen. Joure beschikt over een subtropisch zwembad, haven, oud centrum en mooie waterrijke woonwijken.

Evenementen

• In 1466 verwierf de vlecke het recht op een weekmarkt. Ruim 15 jaar later, in 1482, kwam hier tevens het recht op een jaarmarkt bij: Jouster Merke. Dit wordt nog ieder jaar gehouden op de vierde donderdag van september.


• Sinds 1986 worden in Joure jaarlijks de Friese Ballonfeesten gehouden. Hierbij stijgen dagelijks 35 heteluchtballonnen op vanaf de Nutsbaan te Joure. Het evenement vindt meestal plaats in de laatste week van juli en trekt veel toeristen. Naast het opstijgen van ballonnen bestaan de ballonfeesten uit verschillende optredens van artiesten. Sindsdien wordt Joure ook wel Balloon City genoemd met +/- 50 ballonvaarders.


• Op de woensdag dat de ballonfeesten beginnen wordt ook de Boerebruiloft gehouden. Met een trouwerij, een harddraverij (paardrijwedstrijd) op ongezadelde paarden en een Ringrijderij.


• Ook wordt in Joure elk jaar het WK solexracen gehouden. Ook dit trekt de nodige toeristen.


• In augustus wordt de Romantische markt gehouden, Joure laat zich voor één dag omdopen tot een echte Mont Martre Markt. Ruim 250 kramen toveren de Midstraat om tot een prachtige en bovenal gezellige markt. De kunst- en verzamelmarkt biedt tal van nostalgische producten uit (groot)moeders tijd. De markt kent al een lange traditie in Friesland en is in meer dan vijftig jaar uitgegroeid tot een echt Fries evenement.


• Voor het eerst werd in 2008 (24 mei) een historisch spektakel georganiseerd in Joure; Rjochtdei. Een groot evenement in het centrum van Joure. De Midstraat was het centrum van het 17e-eeuwse toneel. Het jaar 1628 waarin in de vlecke Joure het nedergerecht werd gehanteerd staat centraal. In de vorm van een openluchtspel werd door grietman Hobbe van Baerdt (de burgemeester van toen) recht gesproken in de Hobbe van Baerdt Tsjerke. Daar omheen vonden allerlei activiteiten in het centrum plaats. Voor deze dag werd een speciale munt, de Jouster Sulvur Gūne uitgegeven. Op 20 mei 2010 is de Rjochtdei voor de tweede maal georganiseerd. Bij deze gelegenheid bood Ambachtelijk Friesland aan het Museum Joure een drinkhoorn aan, gesneden uit de hoorn van een rund. In het snijwerk op de hoorn zijn het wapen van Joure en dat van Hobbe van Baerdt verwerkt. De opening is bewerkt met sierzilver en de punt bevatte een eikel van zilver.^[5]
  


• Iedere zomer, in de laatste week van de basisschoolvakantie, worden de Jeugd Vakantie Dagen georganiseerd. Op deze kinderspeeldagen komen jaarlijks zo'n 750 kinderen per dag af. In 2011 werd het voor de 20ste keer georganiseerd.

Cultuur

• 
  

  

  
  

  
  

  Sinds 1986 worden jaarlijks de Friese Ballonfeesten georganiseerd.
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Vincent van Gogh op de Jaarlijkse Friese ballonfeesten in Joure.
  

  
  

  
  

Sport

Joure kent uiteenlopende sportverenigingen. Enkele bekende zijn korfbal- en voetbalvereniging SC Joure, hockeyvereniging JHC Stix en volleybalvereniging VC Joure.

Kerkgebouwen

• 
  

  

  
  

  
  

  Hobbe van Baerdt Tsjerke (Jouster Toer)
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Sint-Mattheüskerk
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Doopsgezinde kerk
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Monument bij de N.H. kerk (Hobbe van Baerdt Tsjerke) (Tweede Wereldoorlog 1940-1945).
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Monument bij de N.H. kerk (Hobbe van Baerdt Tsjerke). Militairen in dienst van het Ned. Kon. na 1945
  

  
  

  
  

Molens

• 
  

  

  
  

  
  

  Penninga's Molen
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  De Groene Molen
  

  
  

  
  

Overige bouwwerken

• 
  

  

  
  

  
  

  Kerktoren van Westermeer
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Watertoren
  

  
  

  
  

Bevolkingsontwikkeling

Bevolkingsgroei 1954-2004

De bevolkingsomvang van Joure is sinds de jaren 1950 verdrievoudigd. In de tien jaar van 1993 tot 2003 is het aantal inwoners dan ook met ruim 1000 mensen toegenomen. Dit is voor Friese standaarden een forse stijging. Een daling in het inwonertal na 2003 is te wijten aan de sluiting van het plaatselijke asielzoekerscentrum.

Geografie

Woonwijken

(van oud naar nieuw)

Industrieterreinen

In Joure zijn 5 industrieterreinen (van oud naar nieuw): Tolhúswei, Douwe Egberts, Sewei, Woudfennen (in aanbouw), De Ekers.

Parken en natuurgebieden

Park Heremastate. Brug over de grote vijver.

• Parken: Park Heremastate (in de volksmond: de “Pörte”), park Ter Huivra (in de volksmond: `t Lytse Parkje)


• Natuurgebieden (omgeving): D.E.-bos, De Famberhorst, De Twigen, Easterskar, Haulsterbossen, Kop Blokslootpolder (Fries: Bloksleatpolder), Rozenbos, Zwettepoel

Verkeer en vervoer

Joure ligt tussen Sneek en Heerenveen. Vlak ten zuiden van de plaats bevindt zich Knooppunt Joure: een knooppunt waar de snelwegen A6 en A7 samenkomen. Het lokale openbaar vervoer wordt verzorgd door Arriva met vijf reguliere busdiensten (waarvan één spitsbus), twee belbusdiensten en één opstapper. De drie interlokale sneldiensten (Qliner) worden ook verzorgd door Arriva. De scheepvaart passeert de Joustersluis naar de Noorder Oudeweg.

De rotonde in de snelweg is vervangen door fly-overs (viaduct). Men is in 2015 begonnen aan de werkzaamheden hieraan. De weg vanuit Joure (Geert Knolweg) is doorverbonden met de weg naar Haskerhorne (Jousterweg). De snelweg van Sneek (A7), die toen om Joure heen draaide, is rechtdoor getrokken richting Ouwsterhaule. Bij het bereiken van de snelweg naar Lemmer, is een half sterknooppunt aangelegd. De eerste delen van het nieuwe knooppunt zijn op 13 en 14 oktober 2017 geopend.

Partnersteden

Joure onderhoudt goede betrekkingen met:

• 
  Drolshagen (Duitsland)


• 
  Mediaş (Roemenië)

Bekende Jousters

• 
  Egbert Douwes (1723-1802), startte in Joure zijn winkeltje in koloniale waren dat later is uitgegroeid tot het koffieconcern Douwe Egberts
  


• 
  Wynoldus Munniks (1744-1806), hoogleraar


• 
  Frans Julius Johan van Eysinga (1752-1828), grietman Doniawerstal


• 
  Elias Annes Borger (1784-1820), hoogleraar theologie en letteren


• 
  Geert Aeilco Wumkes (1869-1954), theoloog


• Dr. Nicolas Japikse (1872-1944), historicus


• 
  Jacob Jongbloed (1895-1974), fysioloog


• 
  Heije Schaper, (1906-1996), militair en politicus


• 
  Charles Groenhuijsen (1954), journalist


• 
  Arend Glas (1968), bobsleeër


• 
  Bert Jan van der Veen (1968), marathonschaatser (woonachtig in Joure)


• 
  Jelle ten Rouwelaar (1980), doelman

Zie ook

• Lijst van rijksmonumenten in Joure

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Joure op Wikimedia Commons.

	Plaatsen in de gemeente De Friese Meren
Hoofdplaats: Joure     Stad: Sloten Dorpen en gehuchten: Akmarijp · Bakhuizen · Balk · Bantega · Boornzwaag · Broek · Delfstrahuizen · Dijken · Doniaga · Echten · Echtenerbrug · Eesterga · Elahuizen · Follega · Goingarijp · Harich · Haskerhorne · Idskenhuizen · Kolderwolde · Langweer · Legemeer · Lemmer · Mirns · Nijehaske · Nijemirdum · Oldeouwer · Oosterzee · Oudega · Oudehaske · Oudemirdum · Ouwster-Nijega · Ouwsterhaule · Rijs · Rohel · Rotstergaast · Rotsterhaule · Rottum · Ruigahuizen · Scharsterbrug · Sint Nicolaasga · Sintjohannesga · Snikzwaag · Sondel · Terhorne · Terkaple · Teroele · Tjerkgaast · Vegelinsoord · Wijckel Buurtschappen: Ballingbuur · Bargebek · Boornzwaag over de Wielen · Brekkenpolder · Commissiepolle · De Bels · De Polle · De Rijlst · Delburen · Finkeburen · Heide · Hooibergen · Huisterheide · Nieuw Amerika · Noed · Onland · Schoterzijl (deels) · Schouw · Spannenburg · Tacozijl · Trophorne · Tweehuis · Vierhuis · Vinkeburen · Vrisburen · Westend · Westerend-Harich · Zevenbuurt Friesland: Steden en dorpen      Nederland: Provincies · Gemeenten