Ndtyhij

Strontium
1 18 1 H 2 Periodiek systeem 13 14 15 16 17 He 2 Li Be B C N O F Ne 3 Na Mg 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Al Si P S Cl Ar 4 K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr 5 Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe 6 Cs Ba ↓ Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn 7 Fr Ra ↓↓ Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og   Lanthaniden La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu Actiniden Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Strontium
Algemeen
Naam	Strontium
Symbool	Sr
Atoomnummer	38
Groep	Aardalkalimetalen
Periode	Periode 5
Blok	S-blok
Reeks	Aardalkalimetalen
Kleur	Zilverwit
Chemische eigenschappen
Atoommassa (u)	87,62
Elektronenconfiguratie	[Kr]5s2
Oxidatietoestanden	+2
Elektronegativiteit (Pauling)	0,95
Atoomstraal (pm)	215
1e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1)	549,48
2e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1)	1064,25
3e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1)	4206,73
Fysische eigenschappen
Dichtheid (kg·m−3)	2640
Hardheid (Mohs)	1,5
Smeltpunt (K)	1042
Kookpunt (K)	1655
Aggregatietoestand	Vast
Smeltwarmte (kJ·mol−1)	8,30
Verdampingswarmte (kJ·mol−1)	144,0
Kristalstructuur	Kub
Molair volume (m3·mol−1)	33,7·10−6
Specifieke warmte (J·kg−1·K−1)	300
Elektrische weerstand (μΩ·cm)	23
Warmtegeleiding (W·m−1·K−1)	35
SI-eenheden en standaardtemperatuur en -druk worden gebruikt, tenzij anders aangegeven
Portaal:  Scheikunde

Strontium^[1] is een scheikundig element met symbool Sr en atoomnummer 38. Het is een zilverwit aardalkalimetaal.

Ontdekking

Adair Crawford slaagde er in 1790 in om het mineraal strontianiet te onderscheiden van verschillende bariummineralen. Martin Heinrich Klaproth ontdekte acht jaar later het Strontium zelf. Het werd in 1808 door Sir Humphry Davy voor het eerst met behulp van elektrolyse geïsoleerd.

Het element is naar de plaats Strontian genoemd in Schotland, waar strontiumhoudende mineralen voor het eerst werden ontdekt.

Toepassingen

Industrie

Strontiumverbindingen werden voornamelijk gebruikt in het glas van kleurentelevisies. Andere toepassingen zijn:

• de productie van magneten en


• de raffinage van zink.


• In de optica wordt strontiumtitanaat gebruikt omdat het een zeer hoge lichtbrekingsindex en een optische dispersie heeft die groter is dan die van diamant.^[2]
  

Ten slotte worden strontiumnitraat, strontiumcarbonaat en strontiumchloraat in de pyrotechniek gebruikt, omdat ze de vlammen een rode kleur geven.

Geochemie

Zeewater bevat van nature een wereldwijd gelijke concentratie opgeloste Sr²⁺-ionen. Organismen die hun skeletjes opbouwen uit het mineraal aragoniet CaCO₃ nemen daarbij in hun kristalstructuur op de plek van calcium strontium op, in ongeveer dezelfde Sr/Ca-verhouding waarmee de twee elementen in het water voorkomen. Als de kalkskeletjes in sediment terechtkomen en begraven raken zal onder invloed van de temperatuur rekristallisatie optreden, waarbij aragoniet wordt omgezet naar calciet, ook CaCO₃. Het strontium wordt bij deze omzetting afgestoten en komt in het grondwater terecht.

Archeologie

Rubidium-strontiumdatering is tegenwoordig een veel toegepaste methode bij het onderzoek van menselijke skeletresten. Strontium komt via verwering terecht in het grondwater en vervolgens via de voedselketen in de botten en het tandglazuur van levende wezens. Doordat tandglazuur tijdens de kinderjaren wordt gevormd en daarna onveranderd blijft, geeft de strontiumverhouding in het glazuur een indicatie van de regio waarin een individu is opgegroeid.^[3]

Opmerkelijke eigenschappen

Zoals alle aardalkalimetalen reageert strontium met water en zuurstof, maar heftiger dan magnesium en calcium. Het verbrandt in aanwezigheid van zuurstof en bij temperaturen vanaf 650 K ook in een omgeving met stikstofgas. Daarbij vormt het respectievelijk strontiumoxide en strontiumnitride. Het is een breekbaar metaal en opmerkelijk zachter dan calcium.

Strontium zit in enkele soorten tandpasta tegen tandbederf.

Verschijning

Op aarde is strontium een algemeen voorkomend element. De meest voorkomende verschijningsvormen zijn als het mineraal celestien SrSO₄ en strontianiet SrCO₃.^[2] Celestien komt vaak geconcentreerd in de aardkorst voor en is daarom aantrekkelijk voor de winning. Er zijn vooral Strontiummijnen in het noorden van Engeland en Schotland.

Isotopen

Zie Isotopen van strontium voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Er komen op aarde vier stabiele strontiumisotopen voor, waarvan ⁸⁸Sr met zo'n 82% het meest. Er zijn 16 radioactieve isotopen bekend. ⁹⁰Sr met een halveringstijd van ongeveer 29 jaar is een product van kernproeven en ongelukken met nucleaire installaties en kan gezondheidsproblemen veroorzaken omdat het in botten calcium vervangt. ⁸⁹Sr wordt in de geneeskunde onder andere voor pijnbestrijding gebruikt bij botmetastasen door bijvoorbeeld prostaatkanker.

⁸⁷Sr is het vervalproduct van ⁸⁷Rb, deze vervalreactie wordt gebruikt bij de rubidium-strontiumdatering in de geochemie. De halveringstijd is zo hoog (47,5 Ga) dat deze methode alleen geschikt is om oudere gesteenten te dateren.

Het verval van ⁸⁷Rb heeft geen invloed op de verhouding ⁸⁷Sr/⁸⁶Sr in grondwater, dat hooguit residentietijden heeft van enkele honderdduizenden jaren. Bovendien verandert deze verhouding niet door fractionatie tijdens reacties tussen gesteente en grondwater, dat daardoor na enige tijd dezelfde verhouding heeft als het gesteente waarin het zich bevindt. Oudere gesteenten bevatten relatief veel radiogeen ⁸⁷Sr, gesteenten die silicaten bevatten meer ⁸⁷Sr dan bijvoorbeeld carbonaatgesteente. De ⁸⁷Sr/⁸⁶Sr verhouding wordt daarom ook gebruikt om de oorsprong en stroming van grondwater te traceren.

Toxicologie en veiligheid

Strontium in zuivere vorm reageert heftig met water en zuurstof. Daarom moet het onder olie worden opgeslagen. Strontium wordt in het menselijk lichaam geabsorbeerd alsof het calcium is. Stabiele isotopen leveren in dat geval geen grote problemen op, maar radioactieve wel omdat hierdoor verschillende vormen van kanker kunnen ontstaan alsmede allerlei botziektes.