Ndtyhij

Ruiterbeeld van Lodewijk XII in het kasteel van Blois

Een ruiterstandbeeld is een standbeeld waarop een persoon als ruiter is uitgebeeld, dus zittend op een paard. Dergelijke beelden komen vooral in de klassieke oudheid en de periode van de Renaissance voor.

Voorbeelden

Van de vele bronzen ruiterstandbeelden uit de klassieke oudheid is als enige het beroemde ruiterstandbeeld van Marcus Aurelius te Rome in zijn geheel bewaard gebleven. Het origineel bevindt zich thans in de Capitolijnse musea. Van een bronzen ruiterstandbeeld uit Baiae van Domitianus en vervolgens van Nerva (na de damnatio memoriae van Domitianus) zijn grote fragmenten bewaard gebleven (nu in het museum in het kasteel van Baia): het laat de keizer zien als aanvoerder op een steigerend paard op het punt een speer te gooien. Zie ook: Ruiterstandbeeld van Domitianus.

Enkele voorbeelden uit de Nieuwe tijd vindt men in diverse Italiaanse steden zoals Florence en Rome, bijvoorbeeld het Monument van Victor Emanuel II; en bij Renaissance-kastelen zoals het Kasteel van Blois in de Loire in Frankrijk.

In Nederland staat onder andere het Monument van Stadhouder Willem III van Oranje-Nassau te paard in Breda een ruiterstandbeeld van Stadhouder Willem III en in Utrecht het beeld van Willibrordus op het Janskerkhof.

Enkele ruiterstandbeelden zijn:

• 
  Ruiterstandbeeld van de Can Grande della Scala in Verona


• 
  Ruiterstandbeeld van Gattamelata door Donatello in Padua


• 
  Ruiterstandbeeld van Colleoni door Andrea del Verrocchio in Venetië


• 
  Ruiterstandbeeld van Cosimo I de' Medici door Giambologna op het Piazza della Signoria in Florence
  


• 
  Ruiterstandbeeld van tsaar Peter de Grote door Étienne-Maurice Falconet en Marie-Anne Collot
  

België (selectie)

• 
  Ruiterstandbeeld van Godfried van Bouillon op het Koningsplein in Brussel (Eugène Simonis, 1848)


• 
  Ruiterstandbeeld van Karel de Grote op de Boulevard d'Avroy in Luik (Louis Jehotte, 1867)


• 
  Ruiterstandbeeld van Boudewijn van Constantinopel in Bergen (Jean-Joseph Jaquet, 1868)


• 
  Het paard aan de drinkplaats op het Ambiorixplein in Brussel (Constantin Meunier, 1901)


• 
  Ros Beyaard op het Paul de Smet de Naeyerplein in Gent (Domien Ingels en Aloïs De Beule, 1913)


• 
  Don Quichot en Sancho Panza op het Spanjeplein in Brussel (Lorenzo en Frederico Coullaut-Valera, 1989): naar het Cervantesmonument op de Plaza de España in Madrid
  


• 
  Ruiterstandbeeld van Arnold IV van Loon op de Fruitmarkt in Hasselt (Marc Cox, 1993)


• 
  Ruiterstandbeeld van Leopold I in Antwerpen (Willem Geefs, 1868)


• 
  Ruiterstandbeeld van Leopold I in Oostende (Jacques de Lalaing, 1901)


• 
  Ruiterstandbeeld van Leopold II op het Troonplein in Brussel (Thomas Vinçotte, 1926)


• 
  Ruiterstandbeeld van Koning Leopold II aan de Drie gapers in Oostende (Alfred Courtens, 1931)‎


• 
  Ruiterstandbeeld van Albert I in Gent (Domien Ingels, 1937)


• 
  Ruiterstandbeeld van Albert I in Nieuwpoort (Karel Aubroeck, 1938)


• 
  Ruiterstandbeeld van Albert I op de Kunstberg in Brussel (Alfred Courtens, 1951)‎


• 
  Ruiterstandbeeld van Albert I in Brugge (Octave Rotsaert, 1954)


• 
  Ruiterstandbeeld van Albert I in Namen (Victor Demanet, 1954)


• 
  Ruiterstandbeeld van Albert I in Luik (Charles Leplae, 1964)


• 
  Ruiterstandbeeld van Leopold III in Kortrijk (Alfred Courtens, 1957)‎

Symboliek van de positie

Een veelverspreid verhaal is dat als het paard steigert (beide voorbenen in de lucht) de berijder gedood werd in de strijd; één been omhoog betekent dat de berijder gewond werd in de strijd of later stierf aan zijn verwondingen; en als alle hoeven de grond raken stierf de ruiter niet in de strijd. Er is echter weinig bewijs voor dit verhaal, en het zou eerder berusten op toeval.^[1]

Galerij

• 
  

  

  
  

  
  

  Standbeeld van Aartshertog Karel in Wenens Heldenplatz, het grootste ter wereld met slechts twee steunpunten
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Standbeeld van Willem de Zwijger in Den Haag
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Ruiterstandbeeld Sint Willibrordus Janskerkhof te Utrecht
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Monument voor Victor Emanuel II van Italië in Rome
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Een ruiterstandbeeld van Rani Lakshmibai met haar zoon in Solapur, Maharashtra
  

  
  

  
  

Bibliografie

• Joachim Poeschke, Thomas Weigel, Britta Kusch-Arnhold (Hgg.), Praemium Virtutis III – Reiterstandbilder von der Antike bis zum Klassizismus. Rhema-Verlag, Münster 2008, ISBN 978-3-930454-59-4
  


• Raphael Beuing: Reiterbilder der Frührenaissance – Monument und Memoria. Rhema-Verlag, Münster 2010, ISBN 978-3-930454-88-4
  


• Kees van Tilburg: "From Marcus Aurelius to Kim Jong-il, The story of equestrian statues throughout the ages", Boitenbookproject, Amersfoort 2017, ISBN 978-90-826367-1-0
  

Externe links

• Ruiterstandbeelden


• Ruiterstandbeeld