Ndtyhij

Met lucht wordt het homogene mengsel van gassen bedoeld in de onderste lagen van de atmosfeer.

Samenstelling

De lucht van de aardatmosfeer bestaat voor ongeveer 78 vol.-% uit stikstofgas, 21 vol.-% uit zuurstofgas en bijna 1% argon. Daarnaast bevat lucht sporen van andere edelgassen, een sterk wisselende hoeveelheid waterdamp (0,7 vol.-%), en koolzuurgas, dat ook in hoeveelheid sterk kan wisselen. In de buitenlucht bedraagt de hoeveelheid koolstofdioxide (of koolzuurgas) ongeveer 0,04 vol.-%, binnen een woning kan dit, als er gestookt of gekookt wordt, veel hoger zijn. Door hogere mondiale concentraties versterkt dit gas het broeikaseffect op aarde. Sinds de industriële revolutie is de concentratie toegenomen van ongeveer 0,03 vol.-% naar inmiddels meer dan 0,04 vol.-% (ongeveer 401 ppmv).

De samenstelling van de lucht varieert met de hoogte. Omdat stikstof (massagetal 14) minder weegt dan zuurstof (met massagetal 16) is er op grotere hoogte verhoudingsgewijs minder zuurstof aanwezig.

Droge lucht (die dus weinig waterdamp bevat) is een zeer goede warmte-isolator, en heeft ook een lage warmtecapaciteit. Daarom wordt droge lucht gebruikt in dubbel glas voor het isoleren van gebouwen.

In droge lucht, zoals in een sauna, kan een mens goed hoge temperaturen verdragen: door het sterke zweten, waarbij het zweet in de droge, hete lucht snel verdampt, koelt de huid af en raakt men niet snel oververhit.

Luchtdruk

De druk van de lucht is op zeeniveau het hoogst: bij normaal weer 1013 hPa. Op grotere hoogte neemt de luchtdruk sterk af waardoor de hemoglobine in het bloed minder goed in staat is zuurstof aan zich te binden. Om dit te verhelpen beschikken vliegtuigen over een drukcabine.

Gecomprimeerde lucht in flessen wordt als ademlucht gebruikt door duikers en de brandweer. Met een reduceerventiel wordt de hoge luchtdruk uit de fles, voorafgaand aan het inademen, teruggebracht naar de heersende druk onder water: 'de absolute druk', die de optelsom vormt van de atmosferische druk en de hydrostatische druk.

Dichtheid

Luchtdruk wordt veroorzaakt door het gewicht van de hoger gelegen luchtlagen. De dichtheid van droge lucht op zeeniveau bedraagt 1,293 kg/m³ (1 atmosfeer druk, bij 0 °C).
De dichtheid van de lucht neemt af met toenemende hoogte, op 32 km hoogte bedraagt zij minder dan 1% van de dichtheid op zeeniveau. De dichtheid van lucht op de top van de Mount Everest (8848 m) bedraagt ca. 0,425 kg/m³.

De dichtheid van lucht is bij verschillende drukken te berekenen door benaderend de algemene gaswet (die uitgaat van een 'ideaal gas') te gebruiken:

ρ=pMRT{displaystyle rho ={frac {pM}{RT}}}

Met ρ = luchtdichtheid in kg/m³, met R = 8,314472 J mol⁻¹ K⁻¹ de gasconstante, p de luchtdruk in pascal, M de molaire massa in kg/mol en T de absolute temperatuur in kelvin.

Temperatuur

De temperatuur van de lucht kan door mensen zonder hulpmiddelen zoals een thermometer niet goed beoordeeld worden, omdat de gevoelstemperatuur sterk afhangt van de vochtigheidsgraad, maar vooral ook van de windsterkte.

Als boven de bodem de temperatuur van de lucht sterk varieert, kan er een luchtspiegeling of fata morgana ontstaan.

Natuurkundige eigenschappen

Molaire massa

Lucht heeft een theoretische molaire massa van 28,97 g/mol.^[1]

Geluidssnelheid

De geluidssnelheid in lucht is alleen afhankelijk van de temperatuur en niet van de luchtdruk of de dichtheid. Daarom hangt de geluidssnelheid af van de hoogte waarop men zich bevindt. Immers hoe hoger in de atmosfeer, hoe kouder de lucht. Op zeeniveau bedraagt de geluidsnelheid 340 m/s; naarmate men hoger komt neemt deze snelheid af en bedraagt op 10 km hoogte nog slechts 300 m/s.^[2]

Denkbeelden over lucht

In de klassieke filosofie was lucht een van de vier 'elementen': aarde, water, vuur en lucht. Pas in 1770 werd door Carl Wilhelm Scheele ontdekt dat lucht uit verschillende gassen bestond. Henry Cavendish heeft de samenstelling van lucht zeer nauwkeurig bepaald.^[1] Oorspronkelijk werd ook gedacht dat door de slagaderen van het lichaam lucht vervoerd werd in plaats van bloed. Als iemand overleden is, zijn de slagaders namelijk leeg. William Harvey ontdekte in 1628 de bloedsomloop.

Lucht in de taal

In de Nederlandse taal bestaat een groot aantal uitdrukkingen en gezegden met het woord "lucht" en "luchten". Soms heeft het woord dan de betekenis "geur", "reuk" of "ruiken", zoals in "ik kan hem niet luchten of zien".

Zie ook het overzicht van uitdrukkingen en gezegden met "lucht" en het overzicht van spreekwoorden met "lucht"

Zie ook

• Atmosferische circulatie


• Hemelgewelf

Externe links

• Cavendish, On Fractious Airs (1766)


• 
  Compendium voor de Leefomgeving - feiten en cijfers over milieu en natuur


• Wikilucht, platform voor vraagstukken op het gebied van luchtkwaliteit