Ndtyhij

Seksuele en genderdiversiteit

Algemeen gender · sekse/geslacht seksuele geaardheid genderidentiteit holebi · lgbt

Sekse/geslacht vrouw · intersekse · man transseksualiteit

Genderidentiteit androgynie cisgender genderqueer queer transgender travestie

Voorkeur op basis van geslacht autoseksualiteit biseksualiteit heteroseksualiteit homoseksualiteit lesbianisme panseksualiteit polyseksualiteit

Voorkeur op basis van leeftijd efebofilie gerontofilie pederastie pedofilie

Voorkeur op basis van gedrag of objecten bdsm fetisjisme infantilisme

Overige voorkeuren aseksualiteit polyamorie parafilie

Lgbt (of LGBT; in het Nederlands ook wel lhbt) is een van oorsprong Engelse afkorting die staat voor lesbian (lesbisch), gay (homoseksueel, hier doorgaans in verwijzing naar mannen), bisexual (biseksueel) en transgender.

Gebruik

Voornamelijk in Nederland wordt naast lgbt ook de vertaling lhbt gebruikt, waarin de g van gay vervangen is door de h van homoseksueel. LGBT wordt in het Engels gewoonlijk in hoofdletters geschreven, maar zowel lgbt als lhbt zijn inmiddels in de Nederlandse Van Dale opgenomen met kleine letters. Ook hoofdletters worden echter in veel publicaties gebruikt. Vaak worden de termen gebruikt als een voorvoegsel (bijvoorbeeld in lhbt-rechten) maar het kan ook zelfstandig verwijzen naar mensen, met als meervoud lgbt's of lhbt's. Vaker gebruikt men in die betekenis lgbt'er, met als meervoud lgbt'ers.^[1]

Ook de afkorting holebi is gebruikelijk, vooral in Vlaanderen, maar transgenders vallen daar niet onder. Men heeft het dan ook doorgaans over “holebi’s en transgenders”.

Ontwikkeling

Halverwege de jaren negentig van de vorige eeuw verenigde de brede homobeweging zich eerst met de gemeenschap van biseksuelen en geleidelijk aan werd het rijtje LGBT uitgebreid. De volgende extra letters worden soms aan de afkorting toegevoegd:

• 
  Q voor queer of questioning (twijfelend). Dat laatste betreft (vaak jonge) mensen die zich (nog) niet op een seksuele voorkeur hebben vastgelegd of nog zoekend zijn;


• 
  I voor intersekseconditie;^[2]
  


• 
  A voor aseksualiteit;


• 
  P voor panseksualiteit;^[3]
  


• 
  S voor straight allies, heteroseksuele of cisgender bestrijders van homofobie.^[4]
  

Ook komen vaak varianten als LGBT+ met een plus aan het eind voor. Die is allesomvattend en houdt alle mogelijke seksuele en genderidentiteiten in.

In 2016 adviseerde de Amerikaanse belangenorganisatie GLAAD de media om LGBT aan te vullen met de Q van queer en dus voortaan de term LGBTQ te gebruiken. Dit omdat met name jongere mensen zich steeds vaker als queer identificeren omdat ze termen als homoseksueel, lesbisch en biseksueel als te beperkend ervaren, dan wel zich niet kunnen verenigen met de culturele achtergrond daarvan.^[5]

De Nederlandse belangenorganisatie COC hanteert daarentegen de term LHBTI, met de I voor intersekse.^[6] Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam^[7] en de organisator van de Amsterdam Gay Pride.^[8]

Symbolen

Zie ook het artikel Lgbt-symbolen over dit onderwerp.

Als symbool voor de lgbt-gemeenschap wordt tegenwoordig vrijwel algemeen de regenboogvlag gebruikt. Deze in 1978 in de Verenigde Staten ontworpen vlag staat doorgaans symbool voor zowel homoseksuele mannen en vrouwen (lesbiennes) en biseksuelen als transgenders. Sinds de jaren negentig zijn nog meer vlaggen ontworpen:

• 
  

  

  
  

  
  

  De regenboogvlag
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Vlag voor biseksualiteit
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Transgendervlag
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Interseksevlag
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Vlag voor aseksualiteit
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Vlag voor panseksualiteit
  

  
  

  
  

Strijd

Nederland

Brochure uit 1912 van de N.W.H.K. over uranisme

Foto van een button om de geaardheid te tonen

Om tot gelijke rechten voor lhbt'ers te komen is in Nederland vanaf begin 1900 op velerlei manieren actie gevoerd. Door middel van voorlichting, literatuur, belangenorganisaties, zichtbaarheid, Roze Zaterdag, Amsterdam Gay Pride, politieke lobby's, televisie-optredens en herkenningstekens hebben lhbt'ers van zich laten horen. Het N.W.H.K. en de Nederlandse Vereniging tot Integratie van Homoseksualiteit COC, ooit gestart als de 'Shakespeare-club', hebben een toonaangevende rol gespeeld in deze sociale kentering. Maar ook schrijvers als Gerard Reve en Anna Blaman, radicale feministen en televisiepersoonlijkheden als Albert Mol en Jos Brink hebben grote invloed gehad op de bekendheid met en acceptatie van homoseksualiteit. IHLIA LGBT Heritage bewaart en beheert de sociale geschiedenis van deze nog altijd voortgaande en wereldwijde strijd in zijn archieven.

Lgbt-rechten

De bovengenoemde samenwerking heeft tot successen geleid. Zo is in de Europese Unie consensus ontstaan over de aanvaardbaarheid van de stelling dat lgbt-rechten gewone mensenrechten zijn en gegarandeerd moeten worden.^[9]
Daaruit volgt gaandeweg in de lidstaten een scala aan wetgeving op lgbt-gebied, zoals:

• Het recht op vrije seksualiteit;


• De legalisering van het homohuwelijk;


• Het recht op adoptie, dan wel sociaal ouderschap;


• Gelijke rechten op het gebied van arbeid en huisvesting;


• 
  Anti-discriminatiewetgeving;


• Bescherming tegen homofobie en transfobie;


• Het recht op geslachtsaanpassing;


• Intrekking van travestieverboden.

Diverse religieuze stromingen, zoals conservatieve protestanten, de Rooms-Katholieke Kerk, hindoes, moslims en orthodoxe joden wijzen alle dan wel sommige van deze rechten af. Die afwijzing is in zulke gemeenschappen niet uniform.

Organisaties

Internationaal verenigt men zich in de ILGA en de IGLHRC. De ILGA is de International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association, waarin sinds 2002 ook de transgenderbeweging participeert. De IGLHRC (International Gay and Lesbian Human Rights Commission) komt sinds de jaren tachtig ook op tegen mensenrechtenschendingen van transgenders. Daarnaast besteden sommige Amnesty International-afdelingen aandacht aan de schending van mensenrechten van lgbt'ers.

Externe links

• Weg met de lettervermicelli: LHBT is ongenuanceerd en misleidend


• NYTimes.com: Generation LGBTQIA
  

Zie de categorie LGBT van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.