Gronsveld
Plaats in Nederland  | |||
| |||
  | |||
Situering | |||
| Provincie |  Limburg | ||
| Gemeente | Eijsden-Margraten | ||
| Coördinaten | 50° 49′ NB, 5° 44′ OL | ||
Algemeen | |||
Inwoners (2010) | 3118 | ||
Overig | |||
| Postcode | 6247 | ||
| Netnummer | 043 | ||
| |||
Beluister | (info) |
Gronsveld (Limburgs: Groéselt) is een plaats in de gemeente Eijsden-Margraten in het zuidwestelijke deel van de Nederlandse provincie Limburg. Ten noorden bevindt zich de gemeente Maastricht en aan de zuidzijde liggen de plaatsen Eijsden en Rijckholt.
Het aantal inwoners van Gronsveld bedroeg op 1 januari 2010 (volgens het CBS) 3115.
Inhoud
1 Naam
2 Geschiedenis
3 Bezienswaardigheden
4 Natuur en landschap
5 Verenigingsleven
6 Bekende inwoners c.q. geboren in Gronsveld
7 Nabijgelegen kernen
8 Zie ook
9 Externe links
Naam
Gronsveld heette vroeger (en in het plaatselijk dialect nog steeds) Groesselt dan wel Grousselt. De eerste s was een korte, voor ons gewone s, die als eindletter werd gebruikt, en de tweede een ſ, een lange s, die op andere plaatsen in een woord werd gebruikt. De korte s stond aan het eind van de eerste lettergreep en de ſ aan het begin van de tweede lettergreep. Door verkeerd te lezen of over te schrijven is men hier Gronsfelt en later Gronsveld van gaan maken.
Geschiedenis
Gronsveld werd voor het eerst vermeld in 1068. In 1498 werd het een vrije rijksheerlijkheid en omstreeks 1580 werd deze heerlijkheid verheven tot graafschap. In het dorp, dat gelegen was aan de rijksweg van Maastricht naar Luik, ontstond lintbebouwing. In 1895 vond een grote brand plaats. In de tweede helft van de 20e eeuw werd het dorp met enkele woonwijken uitgebreid.
Tot 1982 was Gronsveld een zelfstandige gemeente, waar ook de kernen Rijckholt, Honthem, het noordelijke deel van Eckelrade deel van uitmaakten. In dat jaar ging Gronsveld op in de gemeente Eijsden. Op 1 januari 2011 ging Gronsveld deel uitmaken van de fusiegemeente Eijsden-Margraten. Overigens maakte de nu Maastrichtse wijk Heugem tot 1920 ook deel uit van Gronsveld.
Bezienswaardigheden
- Het Kasteel van Gronsveld
- De Sint-Martinuskerk uit 1700 met een Philippe Le Picard-orgel
- De Torenmolen van Gronsveld ten noorden van het dorp in de huidige gemeente Maastricht.
- Woonhuizen:
- Rijksweg 91, in mergelsteen, 2e helft van de 18e eeuw, verbouwd in 1858.
- Rijksweg 2
- Rijksweg 4
- Broekstraat 5 (van 1714)
- Stationsstraat 19 (van 1714)
- Boerderijen
- Rijksweg 79-81, vermoedelijk leenhof van 1690, baksteen met mergelstenen speklagen
- Rijksweg 109, van 1791, L-vormige hoeve.
- Rijksweg 119, L-vormige 18e-eeuwse vakwerkhoeve.
- Rijksweg 164, 18e-eeuwse L-vormige hoeve.
- Voormalig station, van 1861.
- Zie ook
- Lijst van rijksmonumenten in Gronsveld
Natuur en landschap
Gronsveld ligt in het Maasdal, tegen de helling van Plateau van Margraten, op een hoogte van ongeveer 60 meter. Op deze helling bevindt zich het natuurgebied Savelsbos. In het Maasdal is de fruitteelt belangrijk. In deze plaats bevonden zich tot een aantal jaren geleden twee fruitveilingen met een regionale functie. De Zuid-Limburgse veilingen zijn tegenwoordig alle geconcentreerd in Margraten. Veel boomgaarden vielen ten offer aan de uitbreiding van Maastricht, waardoor de wijk De Heeg, ten noorden van Gronsveld, omstreeks 1980 vrijwel aan het dorp werd vastgebouwd. Een kleine hoogstamboomgaard ten noorden van Gronsveld wordt nog traditioneel beheerd: Boomgaard Gronsveld.
Straatzicht
Kasteel van Gronsveld
Heilig Hartbeeld
De Grenedeer
Kerk
Den Witten Put
Verenigingsleven
Van belang zijn
- De Koninklijke Schutterij Sint Sebastianus, opgericht in 1619
- De Koninklijke Harmonie van Gronsveld uit 1835.
Bekende inwoners c.q. geboren in Gronsveld
Johannes Antonius Hubertus Jennissen (1848-1934), burgemeester van Weerselo
Elise Spauwen-Schrijnemakers, eerste vrouw die in Nederland daadwerkelijk heeft gestemd
Jacques Vriens (1946), schrijver
Joseph Willigers (1930-2012), missiebisschop
Gied Jaspars (1939–1996), televisiemaker
Nabijgelegen kernen
Eckelrade, Heugem, Maastricht (De Heeg), Rijckholt, Cadier en Keer
Zie ook
- Rijksgraafschap Gronsveld
- Lijst van burgemeesters van Gronsveld
Externe links
- Website over Gronsveld
- Homepage Heemkundevereniging Grueles
- Foto's van de Grote Bronk
- Website van de Kon. Schutterij St. Sebastianus te Gronsveld
- Website van het Gronsvelds woordenboek
- Website Gemeente Eijsden
 | Plaatsen in de gemeente Eijsden-Margraten |  |
|---|---|---|
Dorpen: Banholt · Bemelen · Cadier en Keer · Eckelrade · Eijsden · Gronsveld · Margraten · Mariadorp · Mesch · Mheer · Noorbeek · Oost-Maarland · Rijckholt · Scheulder · Sint Geertruid | ||
 | Zie de categorie Gronsveld van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
