Sint-Jan van Lateranen
Aartsbasiliek van Sint-Jan van Lateranen | ||||
 | ||||
De façade van de Sint-Jan van Lateranen | ||||
| Plaats | Rome | |||
| Gebouwd in | 324 na Chr. | |||
| Gewijd aan | Jezus Christus Johannes de Doper Johannes de Evangelist | |||
Architectuur | ||||
| Architect(en) | Francesco Borromini, Alesandro Galilei | |||
| Afmeting | 140 m lang 140 m breed | |||
Titelkerk | ||||
| Aartspriester | Angelo De Donatis | |||
| ||||
Schip van de Sint-Jan van Lateranen
Apsis van de Sint-Jan van Lateranen
De Loggia delle Benedizioni aan de achterzijde van de Sint-Jan van Lateranen
De Pauselijke Aartsbasiliek van Sint-Jan van Lateranen (Italiaans: San Giovanni in Laterano) of voluit de Aartsbasiliek van de Allerheiligste Verlosser is een basiliek aan de Piazza del Laterano, dicht bij het Lateraanse paleis in de Italiaanse hoofdstad Rome. De basiliek is een van de zeven pelgrimskerken van Rome en de oudste en in kerkelijke rang voornaamste van de vier pauselijke basilieken in Rome.
Inhoud
1 Geschiedenis
1.1 Kathedraal van Rome en hoofdkerk van de wereldkerk
1.2 Basilica major
2 Gebouw en kunstwerken
2.1 Kunstwerken
3 Patronen
3.1 Baptisterium
3.2 Scala Santa
4 Externe links
Geschiedenis
Keizer Constantijn de Grote stichtte de basiliek ter ere van het Edict van Milaan in 313. Hiermee is het het oudste kerkgebouw van Rome. Met een lengte van 100 meter en een breedte van 65 meter was deze kerk ook voor Romeinse begrippen een grote basiliek. De inwijding had plaats in 324. In 869 werd dit gebouw door een aardbeving vernietigd. Van de oorspronkelijke basiliek is weinig overgebleven.
Het huidige gebouw dateert van 1650. In dit jaar werd door paus Innocentius X aan de architect Francesco Borromini ter ere van het Heilig Jaar de opdracht gegeven de vervallen en talloze malen herbouwde oude middeleeuwse kerk een moderne kerk te maken. Borromini liet de plattegrond en structuur van de oorspronkelijke kerk intact en ontwierp hierop gebaseerd de huidige barokke kerkruimte. Het houten plafond uit de oude basiliek, dat van de paus bewaard moest blijven zorgt hierdoor voor een contrast. Het gotische baldakijn boven het hoogaltaar uit de 14e eeuw bleef eveneens bewaard. In 1733-1736 werd de huidige kenmerkende voorgevel toegevoegd door Alessandro Galilei.
Vroeger zetelde de paus in deze basiliek maar deze functie is in de middeleeuwen overgenomen door de Sint-Pietersbasiliek in Vaticaanstad. Sinds 1929 is de Sint-Jan met het bijbehorende Lateraanse paleis, de voormalige residentie van de paus, in het bezit van de Heilige Stoel.
Kathedraal van Rome en hoofdkerk van de wereldkerk
Voor Rooms-katholieken heeft de Sint-Jan van Lateranen een bijzondere betekenis. Als bisschopskerk (kathedraal) van het bisdom Rome, waar de huidige paus Franciscus bisschop van is, is zij formeel de hoofdkerk van de wereldkerk (en als zodanig in rang belangrijker dan de Sint-Pietersbasiliek).
Deze betekenis staat te lezen op de gevel van de kerk. Daarop staat "Sacrosancta lateranensis ecclesia omnium urbis et orbis ecclesiarum mater et caput" (Allerheiligste kerk van Lateranen, moeder en hoofd van alle kerken van de stad en van de wereld).
Het feest van de wijding van de basiliek op 9 november wordt dan ook in de gehele Latijnse kerk gevierd. Als dit feest op een zondag valt heeft dit voorrang op de gewone zondagsliturgie.
Basilica major
De kerk heeft de titel van basilica maior. Daarmee is de Sint-Jan van Lateranen één van de vier pauselijke basilieken van Rome. De andere zijn de Santa Maria Maggiore, de Sint-Paulus buiten de Muren en de Sint-Pieter.
Gebouw en kunstwerken
De basiliek uit 1650 van Borromini bestaat uit een schip met aan weerszijden twee zijbeuken. De doopkapel die herbouwd werd in de 5de eeuw is het enige middeleeuws restant. De achterliggende gebouwen werden gedurende een periode door de paus als verblijven gebruikt.
Kunstwerken
Onder de vele kunstwerken die de basiliek versieren zijn er enkele van Vlaamse kunstenaars. In het transept links vooraan staat een beeldhouwwerk van "Moses" door Gilis van den Vliete en het beeldhouwwerk van Melchisedec van Nicolas Mostaert.[1]
Patronen
De kerk is opgedragen aan Jezus Christus zelf. Maar ook is zij toegewijd aan Johannes de Doper en Johannes de Evangelist.
Baptisterium
Zie Baptisterium van Lateranen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Aan de achterzijde van de kerk bevindt zich een vrijstaand baptisterium (doopkapel).
Scala Santa
In het plein tegenover de Sint-Jan van Lateranen bevindt zicht de Heilige Trap of Scala San(c)ta, die Christus tijdens zijn proces zou hebben beklommen. De oorspronkelijke trap is met hout bekleed en mag niet met voeten worden betreden. De trap leidt naar het Heilige der Heiligen en wordt als een vorm van boetedoening op de knieën beklommen.
Externe links
(en) Binnenzicht van de Sint-Jan van Lateranen
(en) Virtueel bezoek via panoramische foto's aan Sint-Jan van Lateranen
Bronnen, noten en/of referenties
|
Territoria in bezit van de Heilige Stoel |
|---|
Soevereine staat in bezit van de Heilige Stoel: Vaticaanstad Onderdelen Vaticaanstad: Vaticaanse musea · Vaticaanse tuinen Overige bezittingen in Rome: Sint-Jan van Lateranen · Maria de Meerdere · Sint-Paulus buiten de Muren · Paleis van Sint-Callixtus · Sal Gianicola · Paleis van de 12 Heilige Apostelen · Paleis bij de San Carlo Catinari · Datari-paleis · Cancelleria-paleis · Propaganda Fide-paleis · Sant'Offizio · Paleis van de Congregatie van de Oriëntaalse Kerk · Vicariato-paleis · Gregoriaanse Universiteiten · Pauselijk Bijbelinstituut · Archeologisch Instituut · Oriëntaals Instituut · Lombardisch College · Russisch College · Sant'Apollinare-paleizen · Huis van de terugtrekking voor de Heilige Johannes en Paulus Overige bezittingen in Italië: Castel Gandolfo · Santa Maria di Galeria |
Sant'Agnese fuori le mura ·
Sant'Agnese in Agone ·
Sant'Agostino ·
Sant'Alberto Magno ·
Basilica di Santa Anastasia ·
Sant'Andrea al Quirinale ·
Sant'Andrea delle Fratte ·
Sant'Andrea della Valle ·
Sant'Andrea in Via Flaminia ·
Sant'Angela Merici ·
Santi Angeli Custodi a Città Giardino ·
Sant'Anselmo all'Aventino ·
Sant'Antonio da Padova all'Esquilino ·
Sant'Antonio da Padova in Via Tuscolana ·
Sant’Antonio di Padova a Circonvallazione Appia ·
Sant'Antonio in Campo Marzio ·
Sant'Apollinare alle Terme Neroniane-Alessandrine ·
Sant'Atanasio ·
Sant'Atanasio a Via Tiburtina ·
Santi Aquila e Priscilla ·
Santa Balbina ·
San Bernardo alle Terme ·
Santi Bonifacio e Alessio ·
San Callisto ·
San Camillo de Lellis ·
San Carlo ai Catinari ·
San Carlo al Corso ·
Basiliek van Santa Cecilia in Trastevere ·
San Cesareo in Palatio ·
Santa Chiara a Vigna Clara ·
San Clemente ·
San Corbiniano ·
San Crisogono ·
Santa Croce in Gerusalemme ·
Santa Croce in Via Flaminia ·
Sacro Cuore di Cristo Re ·
Sacro Cuore di Gesù ·
Sacro Cuore di Gesù agonizzante a Vitinia ·
Dio Padre Misericordioso ·
Santi XII Apostoli ·
San Domenico di Guzman ·
Santi Domenico e Sisto ·
Sant'Elena fuori Porta Prenestina ·
Sant'Eligio dei Ferrari ·
Sant'Emerenziana a Tor Fiorenza ·
Sant'Eugenio ·
Sant'Eusebio ·
Santi Fabiano e Venanzio a Villa Fiorelli ·
San Felice da Cantalice a Centocelle ·
Santa Francesca Romana ·
San Francesco a Ripa ·
San Francesco di Paola ai Monti ·
Friezenkerk ·
San Frumenzio ai Prati Fiscali ·
Il Gesù ·
Gesù Divino Lavoratore ·
San Giacomo in Augusta ·
San Gioacchino ai Prati di Castello ·
Santi Gioacchino e Anna al Tuscolano ·
San Giovanni a Porta Latina ·
San Giovanni Bosco in via Tuscolana ·
San Giovanni Crisostomo a Monte Sacro Alto ·
San Giovanni dei Fiorentini ·
Santi Giovanni e Paolo ·
Santi Giovanni Evangelista e Petronio ·
San Giovanni Maria Vianney ·
San Girolamo dei Croati ·
San Giuliano Martire ·
San Giustino ·
Gran Madre di Dio ·
San Gregorio Magno al Celio ·
San Gregorio Magno alla Magliana Nuova ·
San Gregorio VII ·
Sant'Ignazio ·
Sint-Jan van Lateranen ·
Sint-Juliaan-der-Vlamingen ·
San Leonardo da Porto Maurizio ·
San Leone I ·
San Liborio ·
San Lorenzo in Damaso ·
San Lorenzo in Lucina ·
San Lorenzo in Panisperna ·
San Luca a Via Prenestina ·
San Luigi dei Francesi ·
Santuario della Madonna del Divino Amore ·
Santi Marcellino e Pietro ·
San Marcello al Corso ·
San Marco ·
Santa Maria ai Monti ·
Santa Maria Ausiliatrice in Via Tuscolana ·
Santa Maria Consolatrice al Tiburtino ·
Santa Maria degli Angeli e dei Martiri ·
Santa Maria dei Miracoli en Santa Maria in Montesanto ·
Santa Maria dell'Anima ·
Santa Maria della Pace ·
Santa Maria della Salute a Primavalle ·
Santa Maria della Scala ·
Santa Maria della Vittoria ·
Santa Maria delle Grazie a Via Trionfale ·
Santa Maria del Popolo ·
Santa Maria del Suffragio ·
Santa Maria di Monserrato ·
Santa Maria Domenica Mazzarello ·
Santa Maria Goretti ·
Santa Maria Immacolata a Grottarossa ·
Santa Maria in Aquiro ·
Santa Maria in Aracoeli ·
Santa Maria in Campitelli ·
Santa Maria in Cappella ·
Santa Maria in Domnica ·
Santa Maria in Transpontina ·
Santa Maria in Trastevere ·
Santa Maria in Trivio ·
Santa Maria in Vallicella ·
Santa Maria in Via ·
Santa Maria in Via Lata ·
Santa Maria Liberatrice a Monte Testaccio ·
Santa Maria Madre del Redentore a Tor Bella Monaca ·
Basiliek van Santa Maria Maggiore ·
Santa Maria Regina degli Apostoli alla Montagnola ·
Santa Maria Regina Mundi a Torre Spaccata ·
Santa Maria sopra Minerva ·
Santa Beata Maria Vergine Addolorata a piazza Buenos Aires ·
San Martino ai Monti ·
Natività di Nostro Signore Gesù Cristo a Via Gallia ·
Santi Nereo e Achilleo ·
San Nicola in Carcere ·
Santissimo Nome di Maria al Foro Traiano ·
Nostra Signora del Sacro Cuore ·
Ognissanti in Via Appia Nuova ·
Sant'Onofrio ·
Sint-Pancratiusbasiliek ·
Pantheon (Rome) ·
San Patrizio ·
Sint-Anna in Lateranen ·
Sint-Paulus buiten de Muren ·
Sint-Pietersbasiliek ·
Santi Pietro e Paolo a Via Ostiense ·
San Pietro in Montorio ·
San Pietro in Vincoli ·
Santa Prassede ·
Preziosissimo Sangue di Nostro Signore Gesù Cristo ·
Santa Prisca ·
Santa Pudenziana ·
Santi Quattro Coronati ·
Santi Quirico e Giulitta ·
Santissimo Redentore e Sant'Alfonso in Via Merulana ·
Santa Sabina ·
San Salvatore in Lauro ·
Sint-Sebastiaan buiten de Muren ·
San Silvestro in Capite ·
Sixtijnse Kapel ·
Santa Sofia a Via Boccea ·
Santa Susanna ·
Tempietto van San Pietro in Montorio ·
Santa Teresa al Corso d’Italia ·
Trinità dei Monti ·
Sant’Ugo ·
Beata Vergine Maria del Monte Carmelo a Mostacciano ·
Basilica di San Vitale
