Ndtyhij

Friezenkerk Santi Michele e Magno
De Friezenkerk
Plaats	Rome, Janiculus
Denominatie	Rooms-Katholieke Kerk
Coördinaten	41° 54′ NB, 12° 28′ OL
Gebouwd in	1141
Restauratie(s)	18e eeuw 19e eeuw
Gewijd aan	Michael Sint-Magnus
Detailkaart
Portaal    Christendom

De Friezenkerk (Italiaanse naam Santi Michele e Magno) is een rooms-katholieke kerk in Rome en de nationale kerk van Nederland aldaar.

Duiding van de naam Friezenkerk

De naam Friezenkerk heeft geen directe betrekking op de huidige provincie Friesland, maar op de grotere regio Friesland, die ongeveer het gebied tussen Rijn en Wezer besloeg.

Geschiedenis

Bouw en herstel

De huidige kerk werd in 1141 gebouwd ter vervanging van een oudere kerk die rond 1084 door oorlogsgeweld werd verwoest. De kerk werd tegen de heuvel Janiculum gebouwd, die grenst aan het Sint-Pietersplein. Dankzij haar hogere ligging is de kerk bewaard gebleven toen in de 16e eeuw alle gebouwen die onder aan de heuvel stonden werden gesloopt voor de bouw van de Sint-Pieter. De kerk behoort tot de extraterritoriale bezittingen van het Vaticaan op de Janiculum, die in 1990 door de UNESCO zijn toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst^[1].

Friese schola

Waar nu de kerk van de Friezen staat, woonde twaalfhonderd jaar geleden een Friese kolonie. Deze Schola van de Friezen wordt genoemd bij de ontvangst van paus Leo III na zijn terugkeer in Rome in 799, bij de begroeting van Karel de Grote in 800, en door Lodewijk II in 844. In 845 verdedigden de Friezen, samen met de inwoners van de andere scholae, de Sint-Pieter en bijbehorende wijk tegen de inval van de Saracenen maar men kon niet voorkomen dat de scholae werden geplunderd. Kort daarna werd de wijk door een muur omgeven, waarvan nog altijd resten te zien zijn. Ieder die vanuit het Friese grondgebied naar Rome kwam, logeerde hier. Ook andere volkeren hadden schola's met een dergelijke wijk, maar die van de Friezen ligt het dichtst bij de Sint-Pieter.

Einde eeuwigdurend recht van de Friezen

In 1446 ontnam paus Eugenius IV van de Friezen het exclusieve eeuwigdurend recht op de Santi Michele e Magno kerk te Rome. De kerk werd een "dochterkerk" van de Sint Pieter en zetel van een van de drie Vaticaanse Aartsbroederschappen.

Huidige tijd

Van de oude oorspronkelijke kerk die bij die kleine nederzetting hoorde zijn alleen een paar funderingsmuren teruggevonden. De huidige kerk uit 1141 is groter dan de eerste kerk geweest moet zijn. Het is een romaans bouwwerk, met antieke zuilen, en een klokkentoren. Die klokkentoren is nog steeds aanwezig, maar de kerk ziet er nu heel anders uit dan toen ze gebouwd werd. In de achttiende en negentiende eeuw werd het interieur zo ingrijpend gewijzigd, dat alleen kleine details die ouderdom nog verraden. Er zijn twee fragmenten van een grafplaat voor een zekere Hebus, een Friese ridder die in 1004 in Rome op negentigjarige leeftijd overleed.

Achtergrond van de patroonheiligen

De patroon van de Friezenkerk was de aartsengel Michael, die, volgens een mythe, Rome ooit van de pest heeft bevrijd. Later kreeg ze er een tweede patroon bij: Sint-Magnus, een heilige 3e-eeuwse bisschop die bij toeval hier, vijfhonderd jaar na zijn dood, terechtkwam. Volgens een inscriptie uit de 13e of 14e eeuw hadden al te ijverige Friezen, die Magnus van Trani mogelijk verwarden met Magnus Forteman^[2], namelijk zijn relieken mee naar het hoge noorden willen nemen, maar dat zou door Paus Leo IV tegengehouden zijn en de relieken bleven in Rome, in de kerk die vanaf toen een dubbele naam kreeg: kerk van Michael en Magnus.

• 
  

  

  
  

  
  

  De Friezenkerk gezien vanaf de koepel van de Sint-Pietersbasiliek; op de voorgrond de heiligenbeelden op de colonnade van het Sint-Pietersplein.
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Graf van Anton Raphael Mengs
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Campanile
  

  
  

  
  

Trivia

• Lodewijk Damsma heeft over een periode van 17 jaar zo'n 2700 kloostermoppen verzameld. Deze stenen waren afkomstig uit verschillende middeleeuwse kerken uit de oude Friese landen tussen Alkmaar en de Deense grens. Vijfhonderd hiervan zijn in 2002 ingemetseld in de Friezenkerk.

Zie de categorie Santi Michele e Magno van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.