Ndtyhij

Wereldkampioenschappen wielrennen
Organisator	UCI
Geschiedenis
Eerste editie	1921
Portaal    Wielersport

De wereldkampioenschappen wielrennen zijn wegwedstrijden en tijdritten die jaarlijks door de Internationale Wielerunie worden georganiseerd voor verscheidene categorieën wielrenners; de eerste maal gebeurde dat in 1921, toen nog enkel voor amateurs. Het eerste wereldkampioenschap voor beroepsrenners werd gehouden in 1927 en voor de vrouwen in 1958. De wedstrijden worden verreden als eendaagse wegwedstrijden of (in de beginperiode) soms als tijdritten. Sinds 1994 wordt er ook een apart wereldkampioenschap tijdrijden georganiseerd. De wereldkampioenschappen worden verreden bij de eliterenners, de beloften en de junioren.

Deelname

In tegenstelling tot (bijna) alle andere wielerwedstrijden rijden de renners niet in merkenteams, maar in teams per land. Overeenkomstig de UCI World Tour-ranglijst vaardigen de landen een bepaald aantal wielrenners af: de 10 hoogst geklasseerde wielerlanden mogen negen renners afvaardigen (tot 2004 kon een landenploeg nog uit maximaal 12 renners bestaan). Voor de andere landen wordt gebruikgemaakt van een rangschikking volgens continent. Deze levert afhankelijk van de positie zes plaatsen, drie plaatsen of één plaats op. De winnaar van het jaar ervoor mag altijd deelnemen en kan zo zijn land meestal aan een extra startplaats helpen (in 2006 was dit niet het geval: de Belgen zijn met zijn negenen gestart, hoewel Tom Boonen het jaar ervoor wereldkampioen geworden was). Omdat renners de rest van het jaar in een vaak internationale ploeg rijden komt het voor dat renners van verschillende landen elkaar helpen, of dat renners van één land elkaar tegenwerken.

Bij de tijdrit mogen per land twee renners deelnemen. Ook bij de beloften, junioren, beloften en dames bij de elite worden de wereldkampioenschappen in landenteams verreden. Deze zijn echter kleiner dan bij de profs bij de mannen.

Locatie en parcours

De locatie van het wereldkampioenschap verschilt per jaar. Meestal is het parcours licht heuvelachtig, vergelijkbaar met dat van klassiekers. Het zijn daarom ook vaak specialisten in dit type wedstrijden die wereldkampioen worden. Soms gaat het echter om een vrijwel vlak parcours, zoals in 2002 (Zolder) toen de sprinter Mario Cipollini won, of juist een vrij bergachtig parcours zoals in 1994 (Agrigento) en 1995 (Duitama) toen de klimmers Luc Leblanc en Abraham Olano wonnen.

Het parcours bestaat traditioneel uit een groot aantal ronden en de lengte is meestal rond de 250 kilometer. De wedstrijd vindt in het najaar plaats, niet lang na de Ronde van Spanje. De tijdrit vindt enkele dagen eerder plaats, in dezelfde regio als de wegwedstrijd.

Regenboogtrui

Voor de wereldkampioen wacht aan de eindstreep een regenboogtrui die hij of zij voor de rest van het jaar tijdens wedstrijden mag dragen, tenzij men een leiderstrui in de wegwedstrijd bezit, dan moet deze worden gedragen. De eerste regenboogtruien werden in 1927 uitgereikt, daarvoor was er geen speciale trui voor de wereldkampioen. De wereldkampioen mag alleen in die discipline waar de titel voor is behaald zijn of haar trui dragen. De gewezen wereldkampioenen mogen de rest van hun carrière regenboogbandjes onderaan hun mouwen en aan de kraag dragen.

Omdat het een aantal malen is voorgekomen dat een wereldkampioen het seizoen erop amper wedstrijden won, wordt wel gesproken van de vloek van de regenboogtrui.

Huidige wereldkampioenen

Discipline	Winnaar
Wegrit elite mannen	Alejandro Valverde
Wegrit elite vrouwen	Anna van der Breggen
Tijdrit elite mannen	Rohan Dennis
Tijdrit elite vrouwen	Annemiek van Vleuten
Wegrit beloften mannen	Marc Hirschi
Tijdrit beloften mannen	Mikkel Bjerg
Wegrit junioren mannen	Remco Evenepoel
Wegrit junioren vrouwen	Laura Stigger
Tijdrit junioren mannen	Remco Evenepoel
Tijdrit junioren vrouwen	Rozemarijn Ammerlaan
Ploegentijdrit elite mannen	Quick-Step Floors
Ploegentijdrit elite vrouwen	Canyon-SRAM

Disciplines die vroeger op het programma stonden waren de wegrit voor amateurs bij de mannen en de ploegentijdrit voor junioren bij de mannen. De ploegentijdrit voor eliterenners bij de mannen en de vrouwen worden in 2019 vervangen door de gemengde ploegentijdrit.

Medaillespiegel

Plaats	Land	1 Goud	2 Zilver	3 Brons	Totaal
1	Italië	86	74	71	231
2	België	51	36	34	121
3	Nederland	50	44	42	136
4	Frankrijk	45	45	44	134
5	Duitsland	42	44	48	134
6	Verenigde Staten	25	32	23	80
7	Zwitserland	21	24	23	68
8	Sovjet-Unie	20	31	21	72
9	Groot-Brittannië	19	13	14	46
10	Australië	18	29	26	73
11	Denemarken	16	20	21	57
12	Oost-Duitsland	14	4	6	24
13	Rusland	11	19	15	45
14	Spanje	11	15	21	47
15	Polen	9	10	9	28
16	Zweden	9	7	12	28
17	Noorwegen	7	3	7	17
18	Oekraïne	6	10	6	22
19	Litouwen	6	3	7	16
20	Slowakije	4	1	0	5
21	Canada	3	4	8	15
22	Nieuw-Zeeland	3	3	3	9
23	Slovenië	3	2	2	7
24	Wit-Rusland	3	1	1	5
25	Luxemburg	2	3	4	9
26	Ierland	2	2	3	7
26	Tsjechië	2	2	3	7
28	Oostenrijk	2	1	5	8
29	Portugal	1	1	1	3
30	Letland	1	1	0	2
31	Colombia	1	0	2	3
31	Kazachstan	1	0	2	3
33	Oezbekistan	1	0	0	1
34	Tsjecho-Slowakije	0	3	3	6
35	Hongarije	0	2	1	3
35	Zuid-Afrika	0	2	1	3
37	Finland	0	1	2	3
38	Brazilië	0	1	0	1
38	Moldavië	0	1	0	1
38	Tunesië	0	1	0	1
41	Albanië	0	0	1	1
41	Estland	0	0	1	1
41	Joegoslavië	0	0	1	1
41	Kroatië	0	0	1	1
41	Uruguay	0	0	1	1
Totaal		495	495	496	1486

Fotogalerij

• 
  

  

  
  

  
  

  De Italiaan Alfredo Binda won als eerste drie keer de regenboogtrui (1927, 1930, 1932).
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  De Belg Eddy Merckx op het WK 1966. De Belg werd in totaal drie keer wereldkampioen (1967, 1971, 1974).
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  De Belg Jean-Pierre Monseré (rechts) overleed in maart 1971 als wereldkampioen.
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  De Nederlander Joop Zoetemelk (foto uit 1981) was net geen 39 jaar toen hij in 1985 het WK won.
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  De Italiaan Gianni Bugno werd begin jaren 90 twee keer op rij wereldkampioen.
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  De Spanjaard Óscar Freire werd in 2004 voor de derde keer wereldkampioen op de weg.
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  De Australiër Michael Rogers werd drie keer op rij wereldkampioen tijdrijden (2003, 2004, 2005).
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  De Zwitser Fabian Cancellara werd vier keer wereldkampioen tijdrijden.
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  De Nederlandse Marianne Vos werd in 2006 wereldkampioen bij de vrouwen. Nadien won ze 5 jaar op rij zilver. In 2012 en 2013 werd ze opnieuw wereldkampioen.
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Paolo Bettini won de wegrit zowel in 2006 als in 2007.
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  De Italiaanse Giorgia Bronzini werd zowel in 2010 als in 2011 wereldkampioen bij de vrouwen.
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  De Slowaak Peter Sagan werd drie keer op rij wereldkampioen.
  

  
  

  
  

Zie de categorie UCI Road World Championships van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.